Το “Ματς του Αιώνα” είναι το Ιταλία-Γερμανία 3-4 του ’70 στο Αζτέκα ή το Αγγλία-Ουγγαρία 3-6 του 1953; Η μήπως το Βραζιλία-Γερμανία 1-7, σκορ μαμούθ και σοκ πραγματικό για τη Σελεσάο σε ημιτελικό Μουντιάλ;
Με αγωνιστικά, καθαρά ποδοσφαιρικά κριτήρια, μπορεί κανείς να αναδείξει ως κορυφαίο παιχνίδι μια από τις προαναφερθείσες στον πρόλογο ματσάρες. Ίσως και καμία, να βρει ένα άλλο super-game να αναδείξει. Ισως τον τελικό που κουβαλάει το μεγάλο μυστήριο, τη “συνωμοσία” Ρονάλντο (του “χοντρού”) και τι έγινε -ή δεν έγινε- πριν τον τελικό της Γαλλίας με το “φαινόμενο” και ήταν φαινομενικά άφαντος στο ματς της -έως τότε- καριέρας του!
Εκτός, όμως, από γκολ, συστήματα, σκορ, υπάρχουν και άλλοι αγώνες που σταμπαρίστηκαν από την ιστορία. Για κάθε άλλο παρά αγωνιστικές αιτίες και αφορμές! Για καθαρά πολεμικούς και όχι “πολεμικούς” λόγους.
Το “παιχνίδι της χριστουγεννιάτικης εκεχειρίας”
Η πρώτη φορά που ο κόσμος όπως -περίπου- τον ξέρουμε ενεπλάκη σε τόσο μεγάλη σύρραξη ώστε να ονομαστεί “παγκόσμιος”, ήταν την περίοδο 1914-18 (όταν κυριάρχησε και η Πανδημια της Ασιατικής Γρίπης που λέγαμε τις προάλλες). Την εποχή του “Μεγάλου Πολέμου”. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου πολέμου, στο ξεκίνημά του ειδικότερα, οι αντιμαχόμενες πλευρές του Δυτικού Μετώπου προχώρησαν σε μία άτυπη, πλην μεγάλης έκτασης εκεχειρία κατά την περίοδο των γιορτών, στα Χριστούγεννα.
Για την ακρίβεια, η ισορροπία …τρόμου στη θάλασσα και η παντελώς αμφίρροπη “Μάχη της Υπρ”, που έπνιξε στο αίμα τις πεδιάδες της Φλάνδρας, οδήγησαν τις διοικήσεις των Συμμάχων -αφενός- και του Κάιζερ -αφετέρου- σε παύση πυρός προς επανακαθορισμό στρατηγικής (11/1914). Με αυτή την ευκαιρία, σε ένα πεδίο μάχης που είχε ήδη “υποδεχτεί” περίπου 200 χιλ. ψυχές (!), στρατιώτες εκατέρωθεν προχώρησαν αρχικά σε ενταφιασμό νεκρών και στη συνέχεια για μία εβδομάδα είπαν κάλαντα, προέβησαν σε ανταλλαγή δώρων Χριστουγέννων και κάπως έτσι στήθηκε (;) και το περίφημο “Παιχνίδι της Χριστουγεννιάτικης Εκεχειρίας” μεταξύ Αγγλίας και Γερμανίας.
Από τότε κρατάει η …κολώνια της αέναης κόντρας μεταξύ Αγγλων και Γερμανών; Αγνωστο. Σίγουρα όμως αυτό το παιχνίδι ακόμα κι αν… δεν παίχτηκε ποτέ ήταν ένα πραγματικό ντέρμπι για έναν αιώνα! Τόσο συζητιέται αν πραγματικά στήθηκε ματς εθνικών μεταξύ αντιμαχόμενων στρατοπέδων. Και τελικά το 2014, με τη συμπλήρωση ενός αιώνα, η επιστημονική κοινότητα και οι ιστορικοί κατέληξαν πως είτε το ματς έγινε κανονικότατα είτε δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι… δεν έγινε. Αρα;
Μία αναφορά στον Τύπο της εποχής για νίκη των Άγγλων 3-2 ελέγχθηκε ως ανακριβής. Αυτό που απέδειξαν οι έρευνες είναι πως το Ποδόσφαιρο της Εκεχειρίας παίχτηκε, όχι σαν ένα σπουδαίο μεγάλο ματς, ούτε αποτέλεσε το “κλου” του Μετώπου ολόκληρου. Ήταν περισσότερο μια αυθόρμητη εκδήλωση και μάλιστα μαρτυρίες αναφέρουν όχι συντεταγμένο παιχνίδι, ούτε σκορ, αλλά 50-70 άτομα σε κάθε ομάδα (!) σε μία έκταση μεγαλύτερη 2-3 σημερινών γηπέδων και μάλιστα επεκτάθηκε σε διάφορα άλλα μέρη του Δυτικού Μετώπου με τα ίδια χαρακτηριστικά, πριν οριστικά παύσει η εκεχειρία.
Ο “πόλεμος των 100 ωρών” ή “πόλεμος του Ποδοσφαίρου”
Για πολλούς είναι πιο γνωστό ως γεγονός -σε σχέση με τα προαναφερθέντα- αυτό της πολεμικής σύρραξης μεταξύ Ελ Σαλβαδόρ και Ονδούρας, ένας πόλεμος τεσσάρων ημερών, με αιτίες πολιτικές βέβαια, αλλά αφορμή έναν ποδοσφαιρικό αγώνα το 1969!
Όλα όσα χώριζαν τις δύο γείτονες χώρες αφορούσαν κυρίως συνοριακές σχέσεις και μεταναστευτικά ζητήματα, από το Ελ Σαλβαδόρ κυρίως προς την Ονδούρα, όπου 300 χιλιάδες αγρότες -τους είχε επιτραπεί η διαμονή και εργασία από τριετίας- ωθούνταν να επιστρέψουν στη χώρα τους από το μιλιταριστικό καθεστώς Αρεγιάνο. Και η μοίρα έφερε τις εθνικές των δύο χωρών αντιμέτωπες σε προκριματικό για το Μουντιάλ του Μεξικού (1970).
Το πρώτο ματς στην πρωτεύουσα της Ονδούρας, Τεγκουσιγάλπα (8/6/69), έληξε με νίκη 1-0 των γηπεδούχων εν μέσω σφοδρών συγκρούσεων μεταξύ οπαδών. Ετσι, η ρεβάνς στο Σαν Σαλβαδόρ (πρωτεύουσα του Ελ Σαλβαδόρ) στις 15/6 απέκτησε χαρακτήρα εθνικό, πατριωτικό! Το τελικό 3-0 μετά από ακόμα εντονότερα επεισόδια έφερε τις δύο ομάδες σε μπαράζ στην Πόλη του Μεξικού, το οποίο κέρδισε το Ελ Σαλβαδόρ 3-2 (26/6) στην παράταση.
Η πρόκριση ακολουθήθηκε από άμεση διακοπή διπλωματικών σχέσεων το ίδιο βράδυ (!) εκ μέρους των νικητών, που κατήγγειλαν πογκρόμ κατά 11-12 χιλιάδων Σαλβαδοριανών, που κατοικούσαν στην Ονδούρα, στο μεσοδιάστημα μεταξύ των δύο προκριματικών αγώνων, διώξεις που -κατά την αιτιολόγησή τους- έμειναν ατιμώρητες, αν δεν υποκινήθηκαν κιόλας από παρακρατικούς.
Η σύρραξη άρχισε 20 μέρες αργότερα (14/7) με αεροπορική εισβολή του Ελ Σαλβαδόρ και βομβαρδισμό με ειδικά διαμορφωμένα εμπορικά αεροπλάνα! Τέσσερις μέρες αργότερα ο “Πόλεμος του Ποδοσφαίρου”, που είχε ως αποτέλεσμα 3-6 χιλιάδες νεκρούς, 12.000 τραυματίες και 50.000 χωρίς εστίες, έλαβε τέλος με τη μεσολάβηση διεθνών οργανισμών και του ΟΑΚ (Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών). Η Ειρηνευτική Συνθήκη μεταξύ των εμπλεκομένων υπογράφηκε μόλις το 1980, στη Λίμα του Περού.
Για την Ιστορία, το Ελ Σαλβαδόρ στο Μεξικό 1970 είχε μία πλήρως απογοητευτική πορεία, με 3/3 ήττες και αποκλεισμό στον όμιλο. Σαν να λέμε, πολύ κακό για το -ποδοσφαιρικό- τίποτα…
Ποιος γύρος του θανάτου; Το “ματς του θανάτου”!
“Παίξε Αετούς για θάνατο” δεν λέγανε -ή και λένε- κάποιοι για “ματιασμένα” παιχνίδια; Ε, κάποτε υπήρξε πράγματι ένα ποδοσφαιρικό ματς που έμεινε γνωστό στην ιστορία ως το “παιχνίδι του θανάτου”. Το ματς-έμπνευση για το σενάριο των Τζόουνς/Γιαμπλόνσκι, της ταινίας Escape To Victory (ή σκέτο Victory), την οποία σκηνοθέτησε o Τζον Χιούστον και απολαύσαμε και στην Ελλάδα ως “Η Μεγάλη Απόδραση Των 11” με ρόλους να δίνονται μεταξύ άλλων στους Πελέ, Αρντίλες, Μπόμπι Μουρ, Φαν Χιμστ, Θόρεσεν, Ροθ, Σάμερμπι και αρκετούς άσους της Ιπσουιτς της εποχής 1979-81.
Άσχετα με το θέμα μας όλα αυτά. Το παιχνίδι που είδαμε στο σελιλόιντ με αυτό που έγινε στην πραγματικότητα απείχαν παρασάγγας. Στην ταινία οι παίκτες θα έχουν την ευκαιρία να αποδράσουν στην ανάπαυλα, μέσα από τούνελ που έχουν σκαφτεί στα αποδυτήρια, αλλά τελικά η μπάλα τους κερδίζει και επιστρέφουν για το β΄ ημίχρονο, πετυχαίνοντας ανατροπή του σκορ και νίκη. Στην πραγματικότητα δεν έγινε έτσι.
Σταρτ λεγόταν η περί ου ο λόγος ουκρανική ομάδα που κλήθηκε να αντιμετωπίσει ομάδα Γερμανών επίλεκτων στρατιωτών, κάποιοι πρώην ποδοσφαιριστές μεταξύ άλλων. Στη Σταρτ, όμως, δεν έπαιζε ένας Ιβάν κι ένας Γιέλεγκ. Απαρτιζόταν εκτός από μερικούς ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές και από πρώην επαγγελματίες της Ντινάμο Κιέβου. “Αρχικά όταν μας έγινε η πρόταση του αγώνα σκεφτήκαμε άμεσα να την απορρίψουμε, μη θεωρηθούμε προδότες” είχε δηλώσει ένας παίκτης της ιστορικής Σταρτ διευκρινίζοντας: “Τελικά συμφωνήσαμε πως είμαστε πολύ καλοί για να ηττηθούμε, θα παίζαμε για να κερδίσουμε και να αναπτερώσουμε το ηθικό του λαού του Κιέβου που είχε ισοπεδωθεί από τους Ναζί”.
Χρειάστηκε και την ανοχή της διαιτητικής τριάδας η γερμανική ομάδα στο πρώτο μέρος. Αν και αντιμετώπιζαν πεινασμένους και εξουθενωμένους αντίπαλους (δούλευαν 18ωρα στους φούρνους) επιστράτευσαν συχνά σκληρό -ατιμώρητο- παιχνίδι και τελικά προηγήθηκαν στο σκορ. Οι Ουκρανοί δεν είχαν να χάσουν τίποτα, τα έδωσαν όλα όσα είχαν μέσα τους, ισοφάρισαν και γέμισαν άγχος το φαβορί και πριν το ημίχρονο το γύρισαν 3-1 με την κερκίδα να βράζει με συνθήματα κατά των Γερμανών.
Λέγεται πως στο ημίχρονο αξιωματικός των Ναζί επισκέφτηκε τα αποδυτήρια της Σταρτ και τους απείλησε “Δείξατε τι μπορείτε να κάνετε, τώρα θα παίξετε πιο χαλαρά, πρέπει όμορφα και ωραία να ηττηθείτε άλλως θα εκτελεστείτε”. Οι Ουκρανοί σιωπηλά και δεκτικά επέστρεψαν στο γήπεδο και… Και έχασαν; Οχι, αγνόησαν τον Γερμανό, έπαιξαν την μπάλα τους και τελικά διέσυραν 5-3 (άλλοι λένε 5-1 ή 5-2 μέχρι και 7-2) την ομάδα των χορτάτων καταχτητών και γελοιοποίησαν τη γερμανική διοίκηση.
Η σοβιετική προπαγάνδα για δεκαετίες επέμενε πως οι παίκτες της Σταρτ εκτελέστηκαν ένας προς έναν. Εχτισαν μάλιστα και σχετικό μνημείο στο Κίεβο! Στην πραγματικότητα εκτέλεση δεν αποδείχτηκε ποτέ. Οι Γερμανοί λέγεται πως ζήτησαν ρεβάνς και έβαλαν μία πιο αδύναμη ομάδα με τις φανέλες της Σταρτ αντιπαλο των επίλεκτών τους, κέρδισαν 6-0 και τροφοδότησαν τη δική τους προπαγάνδα. Η αλήθεια; Χάνεται κάπου μεταξύ των συμπληγάδων των δύο προπαγανδιστικών μηχανισμών. Αυτό που αναδείχτηκε, ήταν σε ακόμα μία περίπτωση η δύναμη του ποδοσφαίρου, ακόμα και σε περιόδους εμπόλεμης σύρραξης!
