Στη Βραζιλία, όπως και σε όλο το ποδοσφαιρικό γίγνεσθαι, οποιαδήποτε δραστηριότητα μπήκε στον πάγο λόγω κορονοϊού. Δεν κινείται τίποτα και είναι απόλυτα φυσιολογικό. Μέχρι και τη Δευτέρα 30 Μαρτίου, τα καταγεγραμμένα κρούσματα στη Βραζιλία ήταν 4.661 και 165 οι θάνατοι. Το επίκεντρο, ή καλύτερα «hot spot», της πανδημίας είναι η πολιτεία του Σάο Πάουλο, που θρηνεί για 113 χαμένες ζωές. Πολλοί λένε ότι η Βραζιλία άργησε να πάρει μέτρα, υπάρχει λόγος για αυτό, και οι κυβερνήτες των πολιτειών αποφάσισαν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους προκειμένου το πράγμα να μη γίνει ανεξέλεγκτο, με συνέπεια να καταρρεύσει το σύστημα υγείας.
Οι ομάδες, από την πλευρά τους, από την πρώτη στιγμή τάχθηκαν στο πλευρό των κυβερνητών, κάνοντας ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν την κατάσταση, με διάθεση εγκαταστάσεων και γηπέδων σε περίπτωση πληρότητας των νοσοκομείων. Αυτός που δεν δείχνει να συμμορφώνεται με την παγκόσμια κοινότητα και τα μέτρα αντιμετώπισης του κορονοϊού είναι και ο πιο ισχυρός άντρας της χώρας. Ο πρόεδρος Ζαΐρ Μπολσονάρου. Κάτι που φέρνει και την πολιτική κατάσταση στη Βραζιλία στα όρια της πολιτικής ανυπακοής προς την κεντρική κυβέρνηση για την προστασία της δημόσιας υγείας.
Κορονοϊός: Η καραντίνα της Γου Χαν
Στις αρχές Ιανουαρίου ο κορονοϊός ήταν πραγματικότητα για την Κίνα. Για την ακρίβεια από τα τέλη Δεκέμβρη υπήρχε φημολογία για επιδημία ενός νέου κορονοϊού, όμως οι τοπικοί άρχοντες της Γου Χαν επέλεξαν να αγνοήσουν τις εκκλήσεις γιατρού που προσπάθησε να προειδοποιήσει για αυτό. Η συνέχεια, λίγο πολύ γνωστή στους περισσότερους από μας που έβλεπαν νοσοκομεία να χτίζονται μέσα σε διάστημα 10 ημερών για την εξυπηρέτηση των κρουσμάτων και των βαριά νοσούντων. Ήδη από τις 23 Ιανουαρίου η κινέζικη πόλη της Γου Χαν μπήκε σε καραντίνα. Πόλη 11.000.000 κατοίκων κλείδωσε τα πάντα, εκτός από τα φαρμακεία και τα σούπερ μάρκετ, για να αντιμετωπίσει τη διάδοση του ιού.
Το σημείο μηδέν για την έναρξη της παγκόσμιας πανδημίας, η οποία τη δεδομένη στιγμή βρίσκεται σε έξαρση, φέρεται να είναι μία αγορά (οι λεγόμενες wet markets) της Γου Χαν. Η προέλευση του ιού ακόμη δεν έχει γίνει ξεκάθαρη. Στις 7 Φεβρουαρίου Κινέζοι ερευνητές τόνισαν πως υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ο ιός να μεταδόθηκε από τον παγκολίνο, ένα θηλαστικό που πωλείται παράνομα και έχει υψηλή τιμή πώλησης είτε προορίζεται για κατανάλωση είτε για φαρμακευτικούς σκοπούς.
Ακολούθως, άλλοι επιστήμονες έδειξαν τα φίδια και τις νυχτερίδες ως πιθανή πηγή του νέου κορονοϊού. Ειδικά τις νυχτερίδες που κουβαλούν και άλλους ιούς, όπως ο Εμπόλα, ο HIV και η λύσσα. Το στοιχείο στο οποίο συμφωνούν όλοι οι επιστήμονες είναι ότι ο ιός δεν «πήδηξε» κατευθείαν από ένα ζώο στον άνθρωπο. Χρειάστηκε ένα άλλο ζώο ενδιάμεσα προκειμένου να φτάσει σε εμάς. Δημοφηλές σενάριο είναι νυχτερίδα να μόλυνε άλλο ζώο, όπως κοτόπουλο ή γουρούνι.
Οι υγειονομικοί κανόνες που επικρατούν σε τέτοιες wet markets, όπως της Γου Χαν, είναι ανύπαρκτες, οπότε γίνεται αντιληπτό ό,τι δεν ήθελε και πολύ να πηδήξει ο ιός στον άνθρωπο και να γίνει ευρεία διάδοσή του στην περιοχή. Το σίγουρο είναι, ότι η συγεκριμένη αγορά της Γου Χαν, μπορεί να προσφέρει πολλά άγρια ζώα προς πώληση αλλά δεν έχει στον «κατάλογο» τις νυχτερίδες.
Κορονοϊός: Τα αργοπορημένα αντανακλαστικά της Δύσης
Μπορεί οι αρχικές εκτιμήσεις τόσο των κινεζικών αρχών όσο και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας να ήταν άστοχες αναφορικά με τη μεταδοτικότητα αλλά και την επικινδυνότητα του ιού, ωστόσο τα δεδομένα άλλαξαν γρήγορα και η σοβαρότητα του θέματος τονίστηκε από κάθε πλευρά από το πρώτο δεκαήμερο καραντίνας στη Γου Χαν.
Στις 5 Φεβρουαρίου ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ζήτησε επίσημα από την παγκόσμια κοινότητα 675 εκατομμύρια δολάρια προκειμένου να γίνουν όλες οι απαραίτητες προετοιμασίες προκειμένου να υπάρξει ένα παγκόσμιο πλάνο αντιμετώπισης του ιού και παράλληλα να δώσει άμεση βοήθεια για τις πιο αδύναμες χώρες στη μάχη κατά της εξάπλωσης.
Η απάντηση της παγκόσμιας κοινότητας δεν ήταν και ιδιαίτερα ζεστή καθώς από αυτά τα 675 εκατομμύρια δολάρια που ζήτησε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, συγκεντρώθηκαν μόλις 54 εκατομμύρια δολάρια.
Το πρώτο καταγεγραμμένο ευρωπαϊκό κρούσμα του νέου κορονοϊού, εντοπίστηκε στις 24 Ιανουαρίου στη Γαλλία, ο πρώτος θάνατος επίσης στη Γαλλία στις 15 Φεβρουαρίου. Στην Ιταλία, που χτυπήθηκε ιδιαίτερα άσχημα από την πανδημία, ως πρώτο κρούσμα φέρεται να είναι ένας 38χρονος από τη Λομβαρδία στις 20 Φεβρουαρίου.
Φυσικά, πολλοί επιστήμονες τονίζουν ότι ο ιός κυκλοφορούσε πολύ πριν στον αέρα της Ιταλίας. Πριν την περίπτωση του 38χρονου, υπήρξαν πολλές περιπτώσεις πνευμονίας (ακόμη από τις αρχές Ιανουαρίου) που αντιμετωπίστηκαν σαν περιπτώσεις εποχιακής γρίπης. Οι λόγοι για τους οποίους η Ιταλία, και ειδικότερα η Λομβαρδία, χτυπήθηκε τόσο άσχημα από τον ιό, είναι αρκετοί. Από την επιβαρυμένη μόλυνση στην ατμόσφαιρα (σύμφωνα με στοιχεία του WHO το 2019 παγκοσμίως 7.000.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή του λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης), το γηρασμένο πληθυσμό, το γεγονός ότι υπήρχαν πολλές πτήσεις από την Κίνα και παρότι οι αρχές κινήθηκαν για να αποτρέψουν την «εισαγωγή» του, απέτυχαν. Βέβαια, υπάρχει και το Αταλάντα – Βαλένθια στις 19/02 στο πλαίσιο του Τσάμπιονς Λιγκ, το οποίο φέρεται να είναι και ως βασικός ύποπτος για την ευρεία μετάδοση του ιού. Κάτι που χαρακτηρίζεται και ως «υγειονομική βόμβα» από τους περισσότερους γιατρούς. Δηλαδή, το μέσο επιτάχυνσης στη διάδοση του ιού που προϋπήρχε στην περιοχή.
Σε κάθε περίπτωση, η Δύση γνώριζε τη σοβαρότητα του θέματος από την περίπτωση της Γου Χαν, τα κρούσματα ήρθαν νωρίς, όμως πολλές κυβερνήσεις επέλεξαν να κλείσουν τα μάτια σε αυτό. Στις περισσότερες χώρες κυκλοφόρησε η φημολογία, όπως και στη δική μας, ότι είναι μία απλή γρίπη. Τόσο ανάλαφρα αντιμετωπίστηκε ο κίνδυνος μιας παγκόσμιας πανδημίας και οι κυβερνήσεις άρχισαν να σοβαρεύουν από τις 11 Μαρτίου, όταν και επίσημα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε την πανδημία. Πόσο μάλλον όταν η θνησιμότητα της εποχικής γρίπης είναι στο 0,1% και αντίστοιχα αυτό που υπολογίζεται ως ποσοστό θνησιμότητας για τον νέο κορονοϊό ανέρχεται στο 1% (περισσότεροι επιστήμονες συγκλίνουν στο 1%, υπάρχουν και φωνές που κάνουν λόγο για 3,4%). Δέκα φορές χειρότερη κατάσταση και φυσικά το χειρότερο όλων, ότι δεν υπάρχει εμβόλιο για να αντιμετωπιστεί.
Η Βραζιλία στο έλεος του Μπολσονάρου
Η πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση κορονοϊού στη Βραζιλία είναι στις 26 Φεβρουαρίου και αφορά έναν 61χρονο από το Σάο Πάουλο, ο οποίος ταξίδεψε στην Ιταλία μεταξύ 9-21 Φεβρουαρίου. Δεν εμφάνισε αμέσως συμπτώματα και μόνο την πέμπτη μέρα αποφάσισε να πάει στο νοσοκομείο, όπου και μετά το τεστ βρέθηκε θετικός στη νόσο.
Σε ένα μήνα η κατάσταση επιδεινώθηκε και το σκηνικό άλλαξε αμέσως. Τα κρούσματα πολλαπλασιάστηκαν και μοιραία η Βραζιλία μπήκε στο κλαμπ χωρών που θρηνούν θύματα από τον νέο κορονοϊό. Υπήρξαν φωνές οι οποίες έλεγαν πως λόγω υψηλών θερμοκρασιών που επικρατούν στη Λατινική Αμερική, ο ιός θα αργήσει να εξαπλωθεί αλλά οι αριθμοί – τουλάχιστον τη δεδομένη στιγμή – διαψεύδουν τις αρχικές εκτιμήσεις. Σίγουρα υπάρχει η προσδοκία ο ιός να είναι εποχικός, κάτι που θα αγοράσει χρόνο στην επιστημονική κοινότητα χρόνο για την παραγωγή εμβολίου, όμως ακόμη για εκτιμήσεις μιλούν οι περισσότεροι επιστήμονες.
Τα μέτρα που παίρνονται στη Βραζιλία για την αντιμετώπιση και καθυστέρηση διάδοσης του νέου κορονοϊού, ήρθαν με μεγάλη αργοπορία και αυτό γιατί ο ίδιος ο πρόεδρος Μπολσονάρου βρίσκεται σε άρνηση.
Ακόμη από τις πρώτες προειδοποιήσεις των γιατρών, ο Μπολσονάρου χαρακτήρισε τον ιό ως μία φαντασία, ως ένα μεγάλο «hoax». Το αφήγημά του εξελίχθηκε με την εξάπλωση του κορονοϊού και πέρασε σε στάδιο του «είναι μία απλή γρίπη» και οι κυβερνήτες που επέβαλαν μέτρα θα πρέπει να τα άρουν προκειμένου να μη σπείρουν πανικό και υστερία. Στην πορεία και με την πανδημία να είναι ήδη γεγονός, κατηγόρησε τα ΜΜΕ ότι ρίχνουν καύσιμο σε μία υστερία άνευ λόγου και αιτίας, εστιάζοντας στην αναπαραγωγή ειδήσεων από την Ιταλία που τότε ήταν στο επίκεντρο.
Δεν έμεινε μόνο εκεί. Παρότρυνε τον κόσμο να βγει έξω, παρά το γεγονός ότι πολλοί από τους στενούς συνεργάτες του βρέθηκαν θετικοί στον ιό, συνέχισε να δίνει χειραψίες, οργάνωσε και παραβρέθηκε σε μαζική συγκέντρωση του κόμματός του και έδωσε την υποστήριξή του στους θρησκευτικούς ηγέτες που αρνήθηκαν να κλείσουν τους ναούς λόγω πανδημίας.
Ο Μπολσονάρου, γνωστός για τις ρατσιστικές, μισογύνικες και ομοφοβικές απόψεις του, τάσσεται στη γραμμή των ΗΠΑ και του Ντόναλντ Τραμπ για άμεση επιστροφή στη δουλειά με κάθε κόστος, αγνοώντας επιδεικτικά για τις συνέπειες στη δημόσια υγεία. Ένας Ντόναλντ Τραμπ που «παραδόξως» αντιμετώπισε ακριβώς όπως και ο Μπολσονάρου τα νέα για τον κορονοϊό. Ως «hoax» και πολιτική καμπάνια των Δημοκρατικών για να τον κερδίσουν.
Τα γεγονότα πρόλαβαν τον Ντόναλντ Τραμπ, πλέον με τον κορονοϊό να θερίζει τη Νέα Υόρκη και να βρίσκεται σε έξαρση στις ΗΠΑ, ο πρόεδρος των ΗΠΑ προσγειώθηκε στην πραγματικότητα. Κάτι που μπορεί να έγινε αναγκαστικά, όμως σε πρόσφατη συνέντευξή του υπογράμμισε ότι θέλει η χώρα να επιστρέψει στην κανονικότητα, βάζοντας όριο δύο εβδομάδων για την άρση των περιοριστικών μέτρων και πηγαίνοντας ένα βήμα παρακάτω, είπε ότι θέλει το Πάσχα να δει τις εκκλησίες γεμάτες κόσμο, καθώς είναι και μία όμορφη γιορτή.
«Η κοινή γρίπη έχει σκοτώσει περισσότερο κόσμο και οι κυβερνήτες είναι εγκληματίες. Θα καταστρέψουν τη Βραζιλία και αν δεν επιστρέψουμε στη δουλειά η χώρα θα ξεμακρύνει από τη δημοκρατία. Θα το περάσουμε όλοι με ελαφρά συμπτώματα» η πρόσφατη επίθεση του Μπολσονάρου στους κυβερνήτες του Ρίο ντε Τζανέιρο και Σάο Πάουλο που επιδεικτικά τον αγνοούν και έχουν βάλει σε καραντίνα τις πολιτείες τους. Κάτι που συμβαίνει και σε όλη τη χώρα. Ακόμη και μετριοπαθείς πολιτικές πένες της Βραζιλίας τάσσονται ενάντια στη ρητορική του Μπολσονάρου υπογραμμίζοντας πως η όλη κόντρα με τους κυβερνήτες πολιτειών μπορεί κάλλιστα να αναχθεί και ως ένα δείγμα πολιτικής ανυπακοής.
Ενδεικτικό της ανευθυνότητας, τόσο του Μπολσονάρου όσο και των υπουργών του, είναι πως ο Αουγκούστο Ελένο, Υπουργός Άμυνας, που βρέθηκε θετικός και μπήκε σε καραντίνα 14 ημερών, έσπασε την καραντίνα σε μία εβδομάδα, επέστρεψε κανονικά στα καθήκοντά του και συμμετέχει κανονικά στις διασκέψεις του κόμματος.
Υπάρχει μεγάλη δυσαρέσκεια για τον τρόπο διαχείρισης της κρίσης από τον κόσμο, πρώτη φορά η δημοτικότητα του Μπολσονάρου έχει αρνητικό πρόσημο. Αυτό που δεν θέλει ο Μπολσονάρου είναι να γονατίσει η οικονομία, κάτι που θα τον δυσκολέψει στις επόμενες εκλογές, μόνο που η αδιαφορία του για την υγεία των συμπολιτών του, πιθανό να του κοστίσει ακόμη περισσότερο σε πολιτικό κεφάλαιο.
Και το πράγμα γίνεται ακόμη χειρότερο ή, καλύτερα, ο ίδιος το κάνει χειρότερο. Αμφιβάλλει ανοιχτά για την καταμέτρηση νεκρών στην πολιτεία του Σάο Πάουλο, όπου κάνει λόγο για χειραγώγηση στατιστικών από τον κυβερνήτη της πολιτείας. Παράλληλα, έκανε την εντυπωσιακή δήλωση: «Με συγχωρείτε. Πολλοί άνθρωποι θα πεθάνουν. Αυτή είναι η ζωή. Πρέπει να δούμε αναλυτικά τι γίνεται στο Σάο Πάουλο γιατί η στατιστική θανάτων και κρουσμάτων δεν πρέπει να γίνει πεδίο πολιτικής εκμετάλλευσης. Όπως δεν θα κλείναμε ένα εργοστάσιο κατασκευής αυτοκινήτων λόγω ατυχημάτων, το ίδιο πρέπει να κάνουμε και με τον ιό».
Αλληλεγγύη και ποδοσφαιρικό λουκέτο
Οι ποδοσφαιρικές ομάδες από νωρίς πειθάρχησαν στις οδηγίες των κυβερνητών στις πολιτείες, έβαλαν λουκέτο στα πρωταθλήματά τους και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προωθούν την παγκόσμια οδηγία για το πλύσιμο χεριών και του Social Distancing.
Από τους πρώτους που βρέθηκαν θετικοί στον κορονοϊό ήταν και ο Πορτογάλος προπονητής της Φλαμένγκο, Ζόρζε Ζεσούς, που επαναπατρίστηκε στην Πορτογαλία για να μπει σε καραντίνα.
Οι περισσότερες ομάδες κινήθηκαν γρήγορα και πρόσφεραν είτε τα γήπεδά τους, είτε τα προπονητικά κέντρα στη διάθεση της πολιτείας για να τα χρησιμοποιήσει όπως αυτή θέλει. Κυρίως να τα μετατρέψει σε «νοσοκομεία» σε περίπτωση που τα νοσοκομεία της περιοχής φτάσουν στα όριά τους.
Σε ό,τι έχει να κάνει με το ποδόσφαιρο, ο πρόεδρος της Μπαΐα σε πρόσφατη συνέντευξή του τόνισε ότι οι ομάδες θα μπορέσουν να αντέξουν χωρίς ποδόσφαιρο για τρεις μήνες, όχι παραπάνω. Από εκείνο το σημείο και έπειτα θα αρχίσουν περικοπές και αποδεσμεύσεις.
Τα πολιτειακά πρωταθλήματα στην πλειονότητά τους έβαλαν λουκέτο μέχρι και τις 30 Απριλίου, όμως αρνήθηκαν κατηγορηματικά την επιλογή να ακυρώσουν τη φετινή σεζόν και πως θα προχωρήσουν κανονικά μετά τη λήξη της καραντίνας.
Οι περισσότερες διοικήσεις ομάδων είναι σε καθημερινές διαπραγματεύσεις με παίκτες και προπονητές για να λύσουν το οικονομικό. Πολλές πήγαν σε λύση διακοών ενός μήνα, άλλες σκέφτονται μεγάλες μειώσεις μισθών για το διάστημα της πανδημίας και της γενικότερης αποχής από το ποδόσφαιρο.
Σε ένα ποδοσφαιρικό καλεντάρι όπως του βραζιλιάνικο, που είναι και το πιο γεμάτο παγκοσμίως καθώς παίζεται ποδόσφαιρο ασταμάτητα από τις 10 Γενάρη και μετά, θα είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν ημερομηνίες προκειμένου να ολοκληρωθούν πρώτα τα πολιτειακά πρωταθλήματα και μετά να αρχίσουν τα εθνικά.
Ο προπονητής φυσικής κατάστασης της Φλουμινένσε, Μάρκος Σέισας, τόνισε πως οι ποδοσφαιριστές θα χάσουν εντελώς το ρυθμό τους μετά τη δεύτερη εβδομάδα αδράνειας.
Μπορεί από τη μία όλοι να προπονούνται ατομικά για να διατηρήσουν ένα σχετικά καλό επίπεδο φυσικής κατάστασης, όμως απουσιάζουν οι ομαδικές ασκήσεις με την μπάλα, κάτι που είναι τρομερά σημαντικό για την ετοιμότητά τους πριν τα παιχνίδια.
«Ακόμη και να αποφασιστεί μία ημερομηνία έναρξης για τα πρωταθλήματα, θα είναι δύσκολο για τις ομάδες. Είναι απαραίτητος χρόνος προπόνησης για να έρθουν σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο οι παίκτες» τόνισε χαρακτηριστικά, κάτι που δείχνει ότι ακόμη και την επόμενη εβδομάδα να υπήρχε επιστροφή στις ποδοσφαιρικές δραστηριότητες, θα χρειαζόταν εξτρά χρόνος για την κατάλληλη προετοιμασία των ποδοσφαιριστών.
Κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το πότε θα επιστρέψει το ποδόσφαιρο στη Βραζιλία. Οι εξελίξεις τρέχουν γρήγορα, κατά πως φαίνεται ο Μπολσονάρου θα παραμείνει στη θέση του και στο ρίσκο να μην κλείσει τίποτα ενώ είναι και στον… αέρα το πώς θα αντιμετωπίσει τις αποφάσεις κυβερνητών να κατεβάσουν ρολά στις πολιτείες τους κόντρα στη δική του θέληση. Το μόνο βέβαιο είναι ότι το «blame game» που παίζει στα ΜΜΕ, μπορεί και να του φανεί χρήσιμο αν σταθεί τυχερός και όντως ο ιός δεν χτυπήσει άσχημα, για κάποιο μαγικό λόγο, τη χώρα του.
