Η αγγλική λογική των πραγμάτων σχεδόν ποτέ στο ρου της ιστορίας δεν έχει κινηθεί σε μια πεπατημένη αποδεκτή, ή αν προτιμάτε κατανοητή, από τη συντριπτική πλειοψηφία των υπόλοιπων λαών στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Και δεν μιλάμε για ποδόσφαιρο και Πρέμιερ Λιγκ μόνο, αλλά για τη γενικότερη κοινωνική συμπεριφορά των Βρετανών.
Αυτή η διαχρονική τάση της απόλυτης αποστασιοποίησης από τις κοινές πρακτικές αλλά και η εμμονή σε μοτίβα που παραπέμπουν περισσότερο σε εποχές κοινοπολιτείας και αποικιών, μπορεί να θεωρείται σαν status quo από το μεγαλύτερο μερίδιο των σχεδόν 70 εκατομμυρίων που ζουν στο Νησί. Δεν παύει όμως να αποτελεί και ένα χαρακτηριστικό που συχνά κουβαλάει τις παράπλευρες – και μάλιστα δυνατές σε ορισμένες περιπτώσεις- απώλειές του.
Ο Μπόρις Τζόνσον και το U-turn του
Θα ήταν μάλλον ασύνηθες το να περιμέναμε κάποια διαφορετική διαχείριση και σε ό,τι αφορά την περίπτωση του Covid-19. Και αυτό φάνηκε σχεδόν με το καλημέρα. Από τις -ως και ωμές- εξαγγελίες του Μπόρις Τζόνσον (ο οποίος Τζόνσον, τραγική ειρωνεία της τύχης, τις βιώνει πλέον από πρώτο χέρι, αφού βρίσκεται σε ΜΕΘ αγγλικού νοσοκομείου όντας θετικός στον ιό), λίγο πριν τα μέσα Μαρτίου, περί αντιμετώπισης του, έχοντας σαν αιχμή του δόρατος το σχέδιο «αγέλη της ανοσίας», ή herd immunity στα αγγλικά. Πλάνο διαχείρισης ακριβώς πάνω σε αυτή την αγγλική λογική που αναφερθήκαμε και στην εισαγωγή του κειμένου. Καμιά κοινή συνισταμένη με τις ως τότε συζητούμενες πρακτικές αντιμετώπισης του ιού. Παντελής απουσία συναισθήματος ως προς το τι θα άφηνε πίσω σαν κόστος. Αλλά και μια τάση να συνεχιστεί η ζωή as usual στο κομμάτι της καθημερινότητας. Ωμό; Θα έλεγα απολύτως ναι. Typical english; Ακόμη περισσότερο.
Τέτοιου είδους αποστασιοποιήσεις πάντως, συχνά-πυκνά έχουν το κόστος τους, και κάποιες φορές πολύ μεγαλύτερο, όπως αποδεικνύεται από την πραγματικότητα. Η «ανοσία της αγέλης» εκπυρσοκρότησε προς τα πίσω. Τα αντανακλαστικά στην Αγγλία άργησαν να βγουν από το φλεγματικό τους κουκούλι και πλέον τα νούμερα είναι αμείλικτα. Και προδικάζουν μια συνέχεια ως και ζοφερή.
Πάνω από 6.150 θάνατοι και περίπου 56.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα μετράει η χώρα τις στιγμές που γραφόταν αυτό το μπλογκ. Και οι επόμενοι μήνες μόνο με ψήγματα αισιοδοξίας δεν αναμένονται. Ειδικά αν συνυπολογίσει κανείς και την καθυστέρηση στη λήψη βασικών μέτρων προφύλαξης.
Μπίζνα 5 δισ. και λίγα είναι!
Υπ’ αυτό το πρίσμα, θα ήταν απίθανο να έμενε έξω από το χορό το αμιγώς αθλητικό κομμάτι και δη η Πρέμιερ. Η οποία πέραν όλων των υπολοίπων αποτελεί και χρυσή μπίζνα – μόνο οι τζίροι των ομάδων αγγίζουν τα 5 δισ. λίρες.
Ενα νούμερο που εκτοξεύεται σε δυσθεώρητα μεγέθη αν στην εξίσωση μπουν και τα τηλεοπτικά. Και οι διαφόρων μορφών χορηγίες πάνω και, κυρίως, κάτω από το τραπέζι. Αλλά και τα λεφτά που αλλάζουν χέρια σε βιομηχανίες όπως του στοιχήματος, οι οποίες κινούνται σε ελλειπτική τροχιά γύρω από το πιο φανταχτερό πρωτάθλημα του κόσμου.
Η καυτή πατάτα
Στις 13/3, παραμονές της 30ής αγωνιστικής, οι ομάδες της Πρέμιερ και του Φούτμπολ Λιγκ ανακοίνωσαν αναστολή κάθε δραστηριότητας σε πρώτη φάση μέχρι την 30ή Απριλίου. (το χορό είχε σύρει η ακύρωση του εξ αναβολής Μάν. Σίτι – Άρσεναλ δυο ημέρες πριν, με τον Αρτέτα στη συνέχεια να ανακοινώνει πως είναι θετικός στον ιό) . Ημερομηνία που τη δεδομένη στιγμή που κυκλώθηκε, φάνταζε περισσότερο σε σκηνικό του να «πετάξουμε προς το παρόν την καυτή πατάτα από πάνω μας και βλέπουμε σε ενάμιση μήνα τι και πώς». Και όχι σε ένα ρεαλιστικό σενάριο το οποίο θα είχε χτιστεί και εκπονηθεί πάνω στα ακριβή δεδομένα της κατάστασης που βιώνει όχι μόνο η Αγγλία, αλλά πρακτικά όλος ο πλανήτης.
Η πατάτα τελικά αποδείχτηκε πολύ περισσότερο καυτή του αναμενόμενου. Κάτι που επιβεβαιώθηκε την περασμένη Παρασκευή, όταν σε τηλεδιάσκεψη όλων των ενδιαφερομένων πλευρών, η επανέναρξη κατέστη σαφές πως είναι αδύνατο να γίνει πάνω στα αρχικά πλαίσια – αρχές Μάη. Και μετατέθηκε για όταν θα είναι «ασφαλές και σωστό να γίνει», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται και στη δήλωση μετά τη σύσκεψη.
Κι αν στη Γερμανία και στην Μπουντεσλίγκα, ο Ανέστης Ζαχαράκης μας εξιστορεί έξι τρελά σενάρια της Bild προκειμένου να ολοκληρωθεί το πρωτάθλημα σε χρόνο ρεκόρ, στο Νησί το πράγμα είναι ακόμη τρομερά θολό και κυριολεκτικά ρευστό.
Σενάρια επί… χάρτου
Ενας κοινός τόπος όλων των υποθέσεων που γίνονται για την τύχη της σεζόν, έχουν σαν καταληκτική ημερομηνία την 30η Ιουνίου. Δύο οι προφανείς λόγοι, ο ένας τυπικός κι ο άλλος πρακτικός. Σε ό,τι αφορά τον τυπικό, είναι ξεκάθαρο. Από την 1η Ιουλίου τίθενται σε ισχύ τα συμβόλαια αλλά και οι μεταγραφές παικτών που έχουν οριστικοποιηθεί στο χειμερινό transfer window του Ιανουαρίου.
Κάτι που σημαίνει πως αν το πράγμα ξεφύγει και τραβήξει χρονικά, θα δημιουργηθούν πολλά νομικά κενά σε ό,τι αφορά το στάτους μιας πληθώρας ποδοσφαιριστών. Αν, για παράδειγμα, κάποιος παίκτης της Γουλβς είχε συμφωνήσει τη μεταπήδησή του στη Μάντσεστερ Γιουν. από 1ης Ιουλίου, είναι μοιραίο πως θα βρεθεί μπροστά σε ένα χάος νομικών/οικονομικών παραμέτρων αν η σεζόν δεν λήξει στο τέλος Ιουνίου. Ενα χάος που δεν έχει να κάνει μόνο με το προφανές του σε ποια ομάδα θα έχει δικαίωμα να αγωνίζεται. Αλλά και με συμφωνίες που έχουν ήδη υπογραφεί με χορηγούς, διαφημιστικές εταιρείες κ.τ.λ.
Ο πρακτικός λόγος της υπόθεσης είναι πως πρέπει να υπάρξει ένα στοιχειώδες διάλειμμα. Για ανάσες αλλά και προετοιμασία εν όψει της επερχόμενης χρονιάς. Τρεις εβδομάδες τουλάχιστον το έχουν θέσει στα πλάνα τους οι άνθρωποι του αγγλικού ποδοσφαίρου.
Η λογικότερη αλλά και πιθανότερη εκδοχή, αν όντως ξαναστηθεί μπάλα στη σέντρα ενός γηπέδου, είναι να δούμε τις εννέα αγωνιστικές που απομένουν να διεξάγονται σε πρώτη φάση κεκλεισμένων των θυρών. Μέτρο που θεωρείται προφανέστατο. Παρ’ όλα αυτά ακόμη και μια τέτοια περίπτωση αντιμετωπίζεται πολύ επιφυλακτικά – ως και αρνητικά- από πλευράς ποδοσφαιριστών. Το συνδικαλιστικό όργανο των Αγγλων ποδοσφαιριστών κατέστησε κάτι παραπάνω από σαφές πως δεν υπάρχει περίπτωση να ξαναρχίσει η αγωνιστική δράση αν η κατάσταση δεν ομαλοποιηθεί. Τουλάχιστον σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μην κινδυνεύει η υγεία των εμπλεκομένων.
Void, πρόωρο τέλος ή πλέι οφ;
Στο τραπέζι έχει πέσει και το να χαρακτηριστεί η σεζόν ως μη γενόμενη (void για να το κάνουμε… στοιχηματικά κατανοητό). Είτε να ακολουθηθεί ένα σενάριο τύπου Βελγίου. Όπου η σεζόν αναμένεται να διακοπεί και επίσημα στις 15/4, με την προ διακοπής βαθμολογία να αποτελεί και την τελική. Ενα αφήγημα πάντως, το βέλγικο, το οποίο σε πρώτη φάση η ΟΥΕΦΑ επιχειρεί να το βάλει στο ψυγείο (αφού θα αποτελέσει ντόμινο και για πολλές ακόμη λίγκες).
Και στις δυο αυτές περιπτώσεις, κοινός τόπος είναι πως αν ο Covid-19 συνεχίσει με αυτόν το επιθετικό χαρακτήρα δεν θα υπάρχει κάποια άλλη εναλλακτική. Και σε πρώτη φάση είναι κάτι που το απαιτούν και οι ποδοσφαιριστές. Η ιδέα του να χαρακτηριστεί void η σεζόν, η οποία μάλιστα υποστηρίχτηκε από την πρώτη στιγμή και από την αντιπρόεδρο της Γουέστ Χαμ, φυσικά θα σημαίνει πως ό,τι είδαμε και βιώσαμε επί ένα 8μηνο είναι σαν μη γενόμενο.
Σκληρό, ως και τρομερά άδικο για τη Λίβερπουλ, ζημιογόνο για αρκετές ομάδες. Όπως η Σέφιλντ Γιουν. και η Λέστερ, που καλόβλεπαν μια ευρωπαϊκή έξοδο – με ό,τι αυτή συνεπάγεται. Όμως αποτελεί όντως το worst case σενάριο αν η κατάσταση δεν εξομαλυνθεί. Μια προοπτική πάντως, που για να πάρει σάρκα και οστά απαιτεί τη σύμφωνη γνώμη των 14 από τις 20 ομάδες της κατηγορίας και η οποία σε αυτή τη φάση αποτελεί την τελευταία γραμμή άμυνας.
Η βαθμολογία αν η σεζόν δεν ολοκληρωθεί
Αν τελικά αποφασιστεί η σεζόν να τερματιστεί σεμνά και όμορφα με βάση τη διαμορφωμένη βαθμολογία, τότε το πράγμα μπερδεύεται. Στις 4 ομάδες με αγώνα λιγότερο, θα ληφθεί υπόψη ο μ.ό. πόντων που είχαν στα παιχνίδια τους κατά τη διακοπή. Και θα τους προστεθεί, ώστε στο τέλος ο πίνακας να έχει μια ισομέρεια στο σύνολο των αγώνων κάθε ομάδας. Ενδεχομένως αυτό να έχει κάποιες απλά τυπικές διαφοροποιήσεις στο πλασάρισμα, τουλάχιστον στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων. Όμως η Αστον Βίλα π.χ. που βρίσκεται κάτω από τη γραμμή, με ένα παιχνίδι στο χέρι και έξι από τα 10 εναπομείναντα της να είναι εντός έδρας, δικαιολογημένα θα αισθάνεται πως θα μπορούσε να αποφύγει τον υποβιβασμό.
Ακόμη περισσότερο μπέρδεμα θα υπάρξει στις χαμηλότερες κατηγορίες του Φούτμπολ Λιγκ. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η Γουίκομ (με δυο ματς στο χέρι) στη Λιγκ 1. Η οποία σε αυτό το σενάριο από 8η θα ανέβει 3η και θα κερδίσει αυτόματη άνοδο, (στη λογική υπόθεση πως δεν υπάρξουν πλέι οφ).
Η ρήτρα των τηλεοπτικών
Και στις δυο προαναφερθείσες εναλλακτικές, υπάρχει και μια άκρως σημαντική παράμετρος, που αφορά φυσικά το οικονομικό κομμάτι. Παράμετρος που έχει να κάνει με τη ρήτρα των 750 εκατ. λιρών που θα πρέπει να καταβληθεί στις τηλεοπτικές εταιρείες που έχουν αγοράσει τα δικαιώματα σε Πρέμιερ και Φούτμπολ Λιγκ. Ποσό το οποίο δικαιούνται αν η σεζόν τελικά δεν καταστεί δυνατό να ξαναρχίσει.
Η λύση των πλέι οφ, από την άλλη πλευρά, μπορεί να φαντάζει κάπως πιο ρεαλιστική κι αν θέλετε πιο δίκαιη στο απλό φίλαθλο μάτι. Αλλά κι αυτή από την πλευρά της παρουσιάζει κάποιες εγγενείς δυσκολίες. Πόσες ομάδες θα διεκδικήσουν και πόσα ευρωπαϊκά εισιτήρια; Από ποια θέση και κάτω θα οριστούν εκείνες που θα δώσουν μπαράζ παραμονής; Ερωτήματα που με γυμνό μάτι -και τηρουμένων των αναλογιών- φαντάζουν απλά, ή όχι και τόσο κομβικής σημασίας. Όμως όταν διακυβεύονται τεράστια ποσά και συμφέροντα, «το αυτονόητο και το απλό» του χαρακτήρα μιας κατάστασης παύει να υφίσταται.
Οι παράπλευρες απώλειες
Μέσα σε όλη αυτή την κρίση βέβαια, υπάρχει και το οικονομικό αντίκτυπο όλης της ιστορίας. Ένα αντίκτυπο που χτυπάει τις πόρτες και στους απλούς εργαζόμενους στα ποδοσφαιρικά κλαμπ. Γιατί ένα κλαμπ δεν αποτελείται μόνο από τους high profile ποδοσφαιριστές του ή από το τεχνικό τιμ, αλλά και από ένα πολυπληθές έμψυχο δυναμικό που φροντίζει να κινούνται σωστά όλα τα υπόλοιπα γρανάζια.
Έτσι ήδη κάποιες ομάδες άρχισαν να θέτουν τους υπαλλήλους τους σε υποχρεωτική άδεια. Μειώνοντας παράλληλα δραματικά και τους μισθούς τους! Την ίδια ώρα όμως οι ποδοσφαιριστές τους πληρώνονται κανονικά και στην εντέλεια τόσο τα παχυλά τους συμβόλαια όσο και τα… μηνιάτικα. Μια πραγματικότητα που έχει ξεκινήσει κύμα κριτικής και αντίδρασης, φέρνοντας ακόμη και την αντίδραση του Σαντίκ Χαν, Δημάρχου του Λονδίνου. Ο οποίος έκανε λόγο για πρακτικές εκτός κάθε λογικής και κοινωνικής δικαιοσύνης: «Ενας καλοπληρωμένος ποδοσφαιριστής μπορεί να αντέξει το βάρος αυτής της κατάστασης πολύ πιο άνετα και σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου. Σε αντίθεση με έναν απλό εργαζόμενο που πουλάει το πρόγραμμα του αγώνα στην εξέδρα ή που σερβίρει στις καντίνες».
Η συντριπτική πλειοψηφία των οπαδών της ξεσηκώθηκε ύστερα απ’ αυτή την απόφαση, ενώ οι Κάραγκερ, Χάμαν και Κόλιμορ ήταν οι πρώτοι από τους παλαίμαχους του συλλόγου που επέκριναν τη συγκεκριμένη απόφαση. Ολο αυτό το κύμα αντίδρασης οδήγησε σε… χειρόφρενο της διοίκησης, η οποία πλέον θα διαχειριστεί εντελώς διαφορετικά την κατάσταση.
Το εμβόλιο των 125 εκατ. λιρών
Οι διοικήσεις των ομάδων της Πρέμιερ αποφάσισαν να ζητήσουν από τους παίκτες περικοπή ως και 30% των αποδοχών τους μέχρι να ξεκαθαρίσει οριστικά η κατάσταση. Από τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν, υπολογίζεται 125 εκατομμύρια λίρες να διοχετευθούν σαν υποστήριξη στα κλαμπ Φούτμπολ Λιγκ και Νάσιοναλ. Αλλά και 20 εκατομμύρια στο NHS, το αγγλικό σύστημα υγείας.
Πάντως και εδώ το τοπίο μόνο ξεκάθαρο δεν είναι, το PFA (ο αγγλικός… ΠΣΑΠ, μόνο με πολλή μεγαλύτερη οντότητα και επιρροή στη λήψη αποφάσεων) έχει ζητήσει από τους ποδοσφαιριστές να μη δεχτούν αυτό το ψαλίδι στις αποδοχές τους. Εκτιμώντας πως πρέπει πρώτα να ξεκαθαριστούν τα… ψιλά γράμματα της όποιας συμφωνίας.
Αντί επιλόγου
Είναι πιστεύω ξεκάθαρο πως μιλάμε για μια αχαρτογράφητη κατάσταση σε όλες τις εκφάνσεις της, άρα και στο ποδόσφαιρο. Όπου όλα συντείνουν στο ότι οδηγούμαστε και στην απαρχή μιας νέας πραγματικότητας, όποτε και όταν καταλαγιάσει ο χοντρός αχός τούτης της πανδημίας. Αυτό το restart ενδεχομένως να απαιτήσει συμβιβασμούς, αλλαγές ρότας και πιθανά θεώρησης σε βαθιά ριζωμένες νοοτροπίες/αξίες. Στο τέλος της ημέρας όμως, είμαστε εμείς οι ίδιοι που ορίζουμε την πραγματικότητά μας. Είμαστε εμείς εκείνοι που έχουμε τη δυνατότητα, τη δύναμη αλλά και την ευκαιρία, προκειμένου αυτό που θα αντιμετωπίσουμε την επόμενη μέρα, να γίνει κατά πολύ καλύτερο από αυτό που ζούσαμε ως και χθες.
Καλή δύναμη σε όλους.
