Ο όρος cryptocurrency μπαίνει σιγά σιγά για τα καλά στη ζωή μας. Το ψηφιακό χρήμα έγινε πράξη το 2009 από την ιδέα του Σατόσι Νακατόμο, ψευδώνυμο πιθανότατα του ανθρώπου (ή της ομάδας) εφευρέτη του bitcoin. Το σκεπτικό απλό, οι άνθρωποι χρησιμοποιούν για χιλιάδες χρόνια φυσικά περιουσιακά στοιχεία ως μέσα συναλλαγής, είτε αυτά είναι αυγά, είτε σπίτια, είτε πολύτιμες πέτρες, είτε πλέον στις μέρες μας χρήματα. Το φυσικό χρήμα είναι ελεγχόμενο και κατευθυνόμενο από κυβερνήσεις ή χρηματοοικονομικά ιδρύματα όπως οι τράπεζες, γιατί λοιπόν να μην τους παραλείψουμε και να βασιστούμε σε ένα μαθηματικό μοντέλο;
Τα cryptocurrencies, που ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια πλέον, είναι στην ουσία πλούτος που υπάρχει μόνο στην οθόνη του ηλεκτρονικού μας υπολογιστή. Δημιουργούνται από πανίσχυρα κομπιούτερ, τους λεγόμενους miners, τα οποία δουλεύουν πάνω σε αλγόριθμους και αμείβονται για αυτή τους την εργασία (στη φωτό μια αποθήκη που έχει μετατραπεί σε mining farm με αμέτρητους υπολογιστές επί το έργον).
Για να καταλάβει κανείς το πώς λειτουργεί και παίρνει αξία το οποιοδήποτε cryptocurrency αρκεί να γνωρίζει την έννοια του χρήματος. Φυσικά, το παραμυθάκι που λέει πως τα τυπωμένα λεφτά αντιστοιχούν στα αποθέματα χρυσού που έχει η κάθε χώρα στα χρηματοκιβώτιά της δεν ισχύει – μάλλον περισσότερος χρυσός υπάρχει στα άδυτα του γηπέδου και στην ιστορία της ΙΦΚ Νόρσεπινγκ. Για να υπάρξει λοιπόν αξία σε ένα χρηματοοικονομικό μοντέλο τα χαρακτηριστικά είναι τρία:
· Υπάρχει στην κατοχή σημαντικού αριθμού ανθρώπων.
· Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε εμπορικές συναλλαγές.
· Η κοινωνία εμπιστεύεται την τωρινή του αξία αλλά και το ότι θα συνεχίσει να έχει αξία και στο μέλλον.
Κάτι σαν το δολάριο μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, όπου οι Αμερικάνοι, ως η πιο δυνατή οικονομία στον κόσμο, το τύπωσαν με τη σέσουλα με σκοπό την ανόρθωση της παγκόσμιας οικονομίας. Μέχρι τότε το παραμυθάκι με το χρυσό ήταν σε ισχύ, το χρήμα που χρειαζόταν όμως ο πλανήτης για να ορθοποδήσει ήταν πολύ περισσότερο σε αξία. Έτσι, λόγω και της οικονομικής δύναμης των Η.Π.Α., οι υπόλοιπες χώρες αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν το δολάριο σαν το νόμιμο περιουσιακό στοιχείο και να αφήσουν πίσω την εποχή του χρυσού.
Πώς αγοράζεις ένα cryptocurrency
Το να αγοράσει ή να επενδύσει κανείς σε cryptocurrency, όπως θέλετε πείτε το, είναι απλούστατο. Τα σάιτ-πορτοφόλια που είναι διαθέσιμα λειτουργούν όπως π.χ. το PayPal, αντί να βλέπετε όμως ευρώ στην οθόνη του υπολογιστή βλέπετε το εκάστοτε cryptocurrency. Το φυσικό χρήμα είναι αναγκαίο μόνο στην πρώτη συναλλαγή, για να «φορτώσετε» δηλαδή το λογαριασμό σας ώστε να μπορέσετε να αγοράσετε ό,τι επιθυμείτε.
Η αγοραπωλησία λειτουργεί με το σύστημα peer-to-peer, κόβεται δηλαδή ο μεσάζοντας (βλέπε τράπεζα), αν και το εκάστοτε cryptocurrency wallet website θα κρατήσει μια μικρή αμοιβή για κάθε συναλλαγή. Άνθρωποι το τρέχουν άλλωστε και πρέπει και αυτοί να ζήσουν. Μετά την κάθε συναλλαγή, ένα κρυπτογραφημένο μήνυμα στέλνεται στους λεγόμενους Maintainers οι οποίοι ενημερώνουν το λεγόμενο Blockchain, ένα κατά κάποιον τρόπο λογιστικό βιβλίο που περιέχει όλες τις συναλλαγές στην ιστορία του ψηφιακού χρήματος.
Bitcoin. Πώς παίρνει αξία
Οι αυξομειώσεις στην αξία του cryptocurrency έχουν να κάνουν με τον αιώνιο οικονομικό κανόνα της προσφοράς και της ζήτησης. Όταν κάποιος είναι διαθέσιμος να αγοράσει κάτι για τιμή ανώτερη από την οποία πλήρωσε ο πωλητής, η τιμή ανεβαίνει. Όταν η διαθεσιμότητα του προς πώληση cryptocurrency είναι μεγάλη, τότε η τιμή πέφτει. Αυτά ισχύουν είτε μιλάμε για cryptocurrency είτε για χρυσό είτε για οτιδήποτε άλλο. Ο χρυσός άλλωστε δεν είναι τίποτα άλλο από ένα μέταλλο, όπως ο χαλκός ή το αλουμίνιο. Έχει μάλιστα πολύ λιγότερες χρήσεις από τα άλλα δύο, παρ’ όλα αυτά η αξία του είναι σε τελείως διαφορετικά επίπεδα.
Φυσικά, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που καθορίζουν τις τιμές, βασικότερος η νομιμότητα. 111 είναι πλέον οι χώρες που αποδέχονται το bitcoin ως νόμιμο μέσο συναλλαγής, ενώ κάθε εταιρία που προστίθεται στις «συμβεβλημένες» βάζει και αυτή το λιθαράκι της στο μπουστάρισμα της τιμής.
Τα πιο σημαντικά cryptocurrencies
Για το bitcoin τα είπαμε λίγο πολύ και παραπάνω, η ναυαρχίδα των εκάστοτε cryptocurrencies με τιμή μονάδας τη στιγμή που μιλάμε τις 6.500€. Το «τη στιγμή που μιλάμε» είναι κάτι παραπάνω από σημαντικό, αφού οι τιμές μεταβάλλονται 365 μέρες το χρόνο, 24/7. Η τιμή του είχε φτάσει και τις 18.000€ το 2017, έχοντας ξεκινήσει από τα 8 σεντς του δολαρίου το κομμάτι. Περιττό να αναφερθεί πως όποιοι επένδυσαν νωρίς δεν χρειάστηκε να ξαναδουλέψουν ποτέ.
Γνωστή η ιστορία του 12χρονου τότε Έρικ Φίνμαν (φωτό), που επένδυσε τα 1.000 δολάρια της γιαγιάς του σε bitcoin το 2011 σε τιμές μεταξύ των 10 και 12 δολαρίων. Σήμερα έχει στην κατοχή του 446 κομμάτια, τουτέστιν περίπου 3 εκ. ευρώ και έχει ήδη εκδώσει δύο δικά του cryptocurrencies. Καθόλου άσχημα για ένα παιδί που παράτησε το σχολείο…
Η παγκόσμια αξία του bitcoin υπολογίζεται σε περίπου 120 δισ. ευρώ, δεύτερο στη λίστα το Ethereum με περίπου 18,5 δισ. και 165€ το κομμάτι. Ακολουθεί το cryptocurrency των φτωχών, το Ripple (XRP), με μερίδιο περίπου 7,5 δισ. από την παγκόσμια πίτα, αν και μόλις 0,17€ ανά τεμάχιο. Το συγκεκριμένο ήταν που με έβαλε στο χορό πριν από μια τριετία περίπου, η τιμή του αν δεν κάνω λάθος ήταν εκείνη την εποχή στα 20 και κάτι σεντς και η αισιοδοξία πολύ μεγάλη. Ανέβηκε μέχρι τα 45 κάποια στιγμή, η συνέχεια όμως δεν ήταν ανάλογη, όποιος πούλησε τότε υπερδιπλασίασε, όποιος όχι περιμένει ακόμα.
Υπάρχει και ένα dark horse στο οποίο θέλω να αναφερθώ, το αγγλιστί Pi, ελληνιστί απλά Π από το γνωστό μας μαθηματικό 3,14. Ένα πολύ ενδιαφέρον project από τρία παιδιά απόφοιτους του πανεπιστημίου του Στάνφορντ, μεταξύ των οποίων και ένας Έλληνας, ο Νικόλας Κόκκαλης (δεξιά στη φωτό, με το μπλε σακάκι). Απλό το σκεπτικό, τα cryptocurrencies όπως ήδη είπαμε βασίζονται σε Miners με ισχυρούς υπολογιστές που ξεκλειδώνουν τα λεγόμενα Blocks. Το Pi από την άλλη είναι το πρώτο ψηφιακό νόμισμα που μπορεί να γίνει mined από ένα κινητό τηλέφωνο, δουλεύοντας στο background. Η αξία του προς το παρόν μηδαμινή, το mining του όμως δεν κοστίζει τίποτα και το project είναι πρωτοποριακό και εξαιρετικά φιλόδοξο.
Cryptocurrency: Ασφάλεια και μέλλον
Το άγνωστο και το καινούριο γεννούν πάντα σημαντικά ερωτήματα, η ασφάλεια είναι πάντα ένα από αυτά. Οι κλοπές cryptocurrency από χάκερς δεν είναι λίγες άλλωστε και ξεπερνούν το 1,5 δισ. δολάρια κάθε χρόνο. Ως επί το πλείστον όμως όλες ήταν αποτέλεσμα απροσεξίας ή άγνοιας του κατόχου του ηλεκτρονικού πορτοφολιού, απώλεια του προσωπικού κωδικού για παράδειγμα ή άνοιγμα κάποιου ύποπτου mail που περιείχε ιό.
Όσον αφορά την ασφάλεια της επένδυσης, εγγυήσεις είναι λογικό πως δεν μπορούν να δοθούν. Όπως δεν μπορούν και σε κάποιον που αγοράζει μια μετοχή, ένα αμοιβαίο κεφάλαιο ή κάποιο νόμισμα. Το μόνο σίγουρο είναι πως τα cryptocurrencies ήρθαν για να μείνουν.
Ολοένα και περισσότερες εταιρίες τα χρησιμοποιούν, όπως η πλατφόρμα αγοραπωλησιών Forra (κάτι σαν το Ebay ή το Amazon) που δέχεται μόνο Ethereum, ή ο διαδικτυακός κολοσσός OverStock, που πουλάει ό,τι αγοράζεται. Αλλά και γραφεία ταξιδίων, όπως η Virgin Galactic του Richard Branson, όπου μπορεί κανείς να αγοράσει ένα εισιτήριο για το διάστημα με τη χρήση bitcoin. H λίστα δεν έχει τελειωμό, εστιατόρια, φιλανθρωπίες και πάει λέγοντας, και ναι, σωστά φανταστήκατε, και στοιχηματικές εταιρίες όπου κανείς μπορεί να παίξει όχι ποντάροντας ευρώ ή δολάρια αλλά bitcoin.
Πιο πρόσφατα, οι Visa και Mastercard λάνσαραν και τις πρώτες bitcoin κάρτες (φωτό) που δεν είναι τίποτα άλλο από χρεωστικές κάρτες που συναλλάσσονται χρησιμοποιώντας το υπόλοιπο του κατόχου στο ηλεκτρονικό του πορτοφόλι. Κι αν ξεμείνει κανείς, λόγος ανησυχίας δεν υπάρχει, περίπου 4.000 ΑΤΜ για bitcoin είναι διάσπαρτα στην υφήλιο για άμεσο top up!
