Η παράταση και τα πέναλτι ίσως είναι οι πιο χαρακτηριστικές στιγμές σε ένα Μουντιάλ, ή σε ένα Euro. Και σίγουρα αυτές που δημιουργούν τις μεγαλύτερες συγκινήσεις και τα πιο έντονα συναισθήματα. Τις παρατάσεις και τα πέναλτι των Μουντιάλ (και των Euro) θα δούμε λοιπόν στο σημερινό μουντιαλικό blog, από μια διαφορετική οπτική γωνία όμως. Γιατί, δεν ξέρω αν το έχουμε συνειδητοποιήσει, o δρόμος για τον τελικό και την κούπα δεν είναι καθόλου εύκολος, είναι πολλές οι φορές που η πρωταθλήτρια χρειάστηκε να βγει ζωντανή μέσα από τη ρουλέτα της παράτασης και των πέναλτι.
Τα Μουντιάλ
Οι παρατάσεις και τα πέναλτι, τα νοκ άουτ δηλαδή, μπήκαν ουσιαστικά στη ζωή μας, όσον αφορά τα Μουντιάλ, το 1986, όπου για πρώτη φορά τα νοκ άουτ ξεκινούσαν από τη φάση των 16 και η παγκόσμια πρωταθλήτρια, συνολικά, χρειάστηκε να δώσει τέσσερα νοκ άουτ.
Στο Μουντιάλ του 2014 η Γερμανία, στα τέσσερα νοκ άουτ, χρειάστηκε δύο παρατάσεις, με Αλγερία στους 16 (2-1) και στον τελικό με την Αργεντινή (1-0). Στα άλλα δύο νοκ άουτ νίκησε 1-0 τους Γάλλους και φυσικά το ιστορικό 7-1 επί της Βραζιλίας στον ημιτελικό.
Στο Μουντιάλ του 2010, η Ισπανία, ίσως η πιο καθολικά αποδεκτή νικήτρια Μουντιάλ των τελευταίων χρόνων, το πήρε στην παράταση στον τελικό με τους Ολλανδούς (1-0) κι ενώ τα άλλα τρία νοκ άουτ τα είχε νικήσει με το οριακό 1-0 (Πορτογαλία, Παραγουάη, Γερμανία).
Στο Μουντιάλ του 2006, οι Ιταλοί νίκησαν στα πέναλτι στον τελικό τους Γάλλους και στην παράταση στον ημιτελικό τους Γερμανούς (2-0), ενώ στα άλλα δύο είχαν νικήσει 1-0 την Αυστραλία και 3-0 την Ουκρανία.
Στο Μουντιάλ του 2002 συναντάμε την τελευταία παγκόσμια πρωταθλήτρια που έφτασε στην κατάκτηση του τροπαίου χωρίς παράταση ή πέναλτι, τη Βραζιλία, νικώντας δηλαδή όλα της τα νοκ άουτ μέσα στο 90λεπτο. Αλλά βέβαια ας μη σχολιάσουμε την ποιότητα εκείνου του Μουντιάλ, με τη Βραζιλία να φτάνει στην κατάκτηση νικώντας στα νοκ άουτ Βέλγιο (2-0), Αγγλία (2-1) και Τουρκία (1-0) στον ημιτελικό, πριν αντιμετωπίσει στον τελικό την ίσως χειρότερη Γερμανία που έχουμε δει σε τελική φάση Μουντιάλ (2-0).
Στο Μουντιάλ του 1998 η Γαλλία χρειάστηκε την παράταση με την Παραγουάη στους 16 και τα πέναλτι με τους Ιταλούς στους 8. Στα ημιτελικά, νίκησε 2-1 τους Κροάτες και στον τελικό 3-0 τους Βραζιλιάνους, στον περίφημο τελικό του… ωσεί παρόντος Ρονάλντο.
Στο Μουντιάλ του 1994 η Βραζιλία πήρε την κούπα νικώντας στα πέναλτι στον τελικό τους Ιταλούς με το χαμένο πέναλτι του Μπάτζιο. Στα προηγούμενα νοκ άουτ, νίκησε 1-0 τις ΗΠΑ, 3-2 την Ολλανδία και 1-0 τη Σουηδία στα ημιτελικά.
Στο Μουντιάλ του 1990 η Γερμανία απέκλεισε στα πέναλτι στον ημιτελικό την Αγγλία, πριν νικήσει 1-0 με το πέναλτι (;) του Μπρέμε στο 85′ τους Αργεντίνους στον τελικό. Προηγουμένως, είχε νικήσει 2-1 τους Ολλανδούς στους 16 και 1-0 τους Τσεχοσλοβάκους στους 8.
Στο Μουντιάλ του 1986 η Αργεντινή, όπως και η Βραζιλία του 2002 που είδαμε, έφτασε στην κούπα χωρίς να χρειαστεί να παίξει σε κανένα ματς της πέρα από το 90λεπτο. 1-0 την Ουρουγουάη, 2-1 τους Αγγλους με τα δύο γκολ που μόνο ο Μαραντόνα μπορούσε να βάλει, 2-0 τους Βέλγους και 3-2 στον τελικό τους Γερμανούς.
Τα Euro
Στα Euro, μέχρι το 1996, νοκ άουτ είχαμε μόνο σε ημιτελικούς και τελικό. Τότε, στα γήπεδα της Αγγλίας, είχαμε το πρώτο Euro με συμμετοχή συνολικά 16 ομάδων και τρεις φάσεις νοκ άουτ. Φορμάτ που συνεχίστηκε για είκοσι χρόνια, μέχρι και το Euro του 2016, όταν για πρώτη φορά είχαμε 24 φιναλίστ και τέσσερις γύρους νοκ άουτ.
Στο Euro του 2016, η Πορτογαλία πήρε τον τίτλο παίρνοντας, στα τέσσερα νοκ άουτ, δύο νίκες στην παράταση (την Κροατία στους 16 και τη Γαλλία στον τελικό) και μία στα πέναλτι (την Πολωνία στους 8). Η μόνη της νίκη στο 90λεπτο ήταν επί της Ουαλίας στα ημιτελικά.
Στο Euro του 2012, η κυρίαρχη τότε Ισπανία, στα τρία νοκ άουτ, χρειάστηκε τα πέναλτι κόντρα στην Πορτογαλία στον ημιτελικό.
Στο Euro του 2008, πάλι η Ισπανία, από τα τρία νοκ άουτ, χρειάστηκε τα πέναλτι κόντρα στην Ιταλία στους 8.
Στο Euro του 2004, φυσικά δεν χρειάζεται να θυμίσουμε το γκολ του Δέλλα…
Στο Euro του 2000, η Γαλλία χρειάστηκε το χρυσό γκολ της παράτασης τόσο στον ημιτελικό με την Πορτογαλία όσο και στον τελικό με την Ιταλία
Στο Euro του 1996 (το πρώτο Euro με 16 ομάδες και τρία νοκ άουτ), η Γερμανία πέρασε στα πέναλτι τους Αγγλους στον ημιτελικό και νίκησε με το χρυσό γκολ τους Τσέχους στον τελικό.
Μόνο δύο από τις οχτώ
Είναι, νομίζω, σαφές. Στα τελευταία οχτώ Μουντιάλ, όπου είχαμε τουρνουά τεσσάρων νοκ άουτ, μόνο δύο φορές η παγκόσμια πρωταθλήτρια νίκησε όλα τα νοκ άουτ παιχνίδια της μέσα στο 90 λεπτά, η Αργεντινή του 1986 και η Βραζιλία του 2002. Οι υπόλοιπες έξι χρειάστηκαν είτε την παράταση (πέντε φορές) είτε τα πέναλτι (άλλες τέσσερις). Οι τρεις μάλιστα από αυτές όχι μία αλλά δύο φορές, η Γερμανία του 2014 πέρασε από δύο παρατάσεις, η Ιταλία του 2006 από παράταση στον ημιτελικό και πέναλτι στον τελικό, και η Γαλλία του 1998 επίσης από παράταση στους 16 και πέναλτι στους 8.
‘Η, να το πούμε αλλιώς, οι 8 παγκόσμιες πρωταθλήτριες της τελευταίας 20ετίας έπαιξαν συνολικά 32 νοκ άουτ παιχνίδια. Κι από αυτά τα 32 παιχνίδια, στα 9, δηλαδή σε ένα ποσοστό 28,12%, είχαμε παράταση (15,6%) ή πέναλτι (12,5%).
Ισως μάλιστα να αξίζει να τονίσουμε κάτι ακόμη. Από τα 23 νοκ άουτ που η παγκόσμια πρωταθλήτρια νίκησε στο 90λεπτο, στα 17 η νίκη της ήταν με τη μίνιμουμ διαφορά του ενός γκολ, τρεις νίκησε με δύο γκολ διαφορά (Βραζιλία – Βέλγιο 2-0 και Βραζιλία – Γερμανία 2-0 το 2002, Αργεντινή – Βέλγιο 2-0 το 1986), δύο με τρία (τα 3-0 της Ιταλίας επί της Ουκρανίας και της Γαλλίας επί της Βραζιλίας στον τελικό του 1998) και μία φυσικά με… έξι, στο εξωπραγματικό 7-1 της Γερμανίας επί της Βραζιλίας το 2014.
Ακόμη «χειρότερα» τα πράγματα στα Euro. Από το 1996, και το πρώτο Euro με τρία νοκ άουτ, καμία πρωταθλήτρια Ευρώπης δεν μπόρεσε να φτάσει στον τίτλο χωρίς παράταση ή πέναλτι. Οι έξι πρωταθλήτριες έδωσαν συνολικά 19 νοκ άουτ παιχνίδια και πάνω από τα μισά, τα 10, κρίθηκαν είτε στην παράταση είτε στα πέναλτι.
Με λίγα λόγια, αυτά τα τουρνουά του ενός μήνα, όπου όλα παίζονται σε τρία τέσσερα παιχνίδια νοκ άουτ υψηλής έντασης και τεράστιας πίεσης, είναι μια πραγματικά πολύ ιδιαίτερη και μοναδική διοργάνωση. Η όποια ποιοτική ανωτερότητα δεν είναι πάντα εύκολο να αποτυπωθεί μέσα στο γήπεδο και η πρόκριση συχνά πηγαίνει στο όριο, στη μια φάση και στο ένα πέναλτι. Και για να φτάσεις στο τέλος του δρόμου και να στεφθείς πρωταθλητής, χρειάζεσαι και τύχη, κάποιες φορές πολλή τύχη.
Καλή τύχη λοιπόν! Είτε παίξετε Βραζιλία ή Γερμανία, είτε Γαλλία, Ισπανία ή Αργεντινή, είτε, πιθανότατα ακόμη περισσότερο, αν πάτε σε κάνα dark horse, είναι πολύ πιθανόν κάποια στιγμή να χρειαστεί να αντέξετε στη ρώσικη ρουλέτα. Α, και προσοχή στα χάντικαπ…
