Στην Ελλάδα έχουμε μια παροιμία που λέει «ήτανε στραβό το κλήμα, το ‘φαγε κι ο γάιδαρος». Δεν γνωρίζω αν υπάρχει κάποιο αντίστοιχο ρητό στην Αργεντινή, αλλά αυτό ακριβώς ισχύει με τη Σουπερλίγκα, το μεγαλεπήβολο σχέδιο των ομάδων να διοργανώνουν μόνες τους το πρωτάθλημα. Οπου κλήμα, λοιπόν, η νέα λίγκα και όπου γάιδαρος ο κορονοϊός…
Μετά από μόλις τρία χρόνια η Σουπερλίγκα θα αποτελέσει οριστικά και αμετάκλητα παρελθόν και αν η πανδημία και η αναγκαστική διακοπή δεν ήταν εκείνα που έφεραν το τέλος της, αναμφίβολα σηματοδοτούν τον εντελώς άδοξο τρόπο με τον οποίο εκείνη μας αποχαιρετά. Οσο για το πρωτάθλημα της πρώτης κατηγορίας, επιστρέφει ξανά στη θαλπωρή της ομοσπονδίας της Αργεντινής (AFA).
Η ιδέα της ανεξαρτησίας
Από τα μέσα της δεκαετίας που πέρασε, ξεκίνησε η σκέψη της ανεξαρτητοποίησης της πρώτης κατηγορίας. Ετσι, εκεί που το 2014 έγινε ένα σύντομο πρωτάθλημα ενός γύρου (Τρανσισιόν) για να γυρίσει το καλεντάρι από Φεβρουάριο προς Δεκέμβριο, δηλαδή σύμφωνα με αυτό που ορίζει η Conmebol, το 2016 έκαναν νέο Τρανσισιόν για να το επαναφέρει ανάλογα με το ευρωπαϊκό της UEFA, δηλαδή από Αύγουστο προς Μάιο… Κι όλα αυτά πάντα με την προοπτική της σταδιακής μείωσης των ομάδων από 30 ξανά σε 20.
Αλλωστε από αυτό μάλλον ξεκίνησε η όλη ιδέα της Σουπερλίγκα. Ο εκλιπών πια, «ισόβιος» πρόεδρος της ομοσπονδίας της Αργεντινής, Χούλιο Γκροντόνα, εκτός του ότι στις αρχές τις δεκαετίας είχε αποφασίσει να γυρίσει το πρωτάθλημα σύμφωνα με το καλεντάρι της Conmebol, είχε και τη φαεινή ιδέα να αυξήσει τις ομάδες της πρώτης κατηγορίας από 20 σε 30. Το καλοκαίρι του 2014 όμως, ο Γκροντόνα στα 82 του χρόνια εγκατέλειψε το μάταιο τούτο κόσμο, αφήνοντας τους υπόλοιπους να βγάλουν άκρη με το χάος που δημιούργησε.
Μετά το θάνατο του, προσωρινός πρόεδρος της ομοσπονδίας ανέλαβε ο μέχρι πρότινος αντιπρόεδρος και πρόεδρος της Αρχεντίνος Τζούνιορς, Λουίς Σεγούρα, ο οποίος δεν ήταν ούτε κατά το ήμισυ όμοιος με τον Γκροντόνα. Περισσότερο έδειχνε ένας άνθρωπος που βρέθηκε ξαφνικά με μια μεγάλη ευθύνη την οποία δεν μπορούσε να σηκώσει, παρά με διάδοχο του Χούλιο Ουμπέρτο, όπως ήταν το πλήρες όνομα του Γκροντόνα. Αυτό φυσικά έδωσε αμέσως έναυσμα σε άλλους, πολύ πιο ευφυείς και δραστήριους από τον Σεγούρα, ώστε να ξεκινήσουν διεργασίες για τη μεγάλη αλλαγή.
Σχέδια και «αρχιτέκτονες» της νέας λίγκας
Πρωτεργάτες, ο πρόεδρος της Ρίβερ, Ροδόλφο Ντ’ Ονόφριο και κυρίως ο αντιπρόεδρος και χρηματοδότης της Σαν Λορέντζο, Μαρσέλο Τινέλι. Ο τελευταίος, άνθρωπος των μίντια, παρουσιαστής αλλά και ιδιοκτήτης εταιρείας τηλεοπτικών παραγωγών, είδε μια νέα επιχειρηματική ευκαιρία να ξεδιπλώνεται μπροστά του και δεν την άφησε να πάει χαμένη.
Η αλλαγή κυβέρνησης και η εκλογή του νεοφιλελεύθερου Μάκρι βαθμιαία σήμανε το τέλος του Futbol para todos, του προγράμματος της κυβέρνησης της Κριστίνα Φερνάντες, κατά το οποίο το ποδόσφαιρο λογιζόταν ως δημόσιο αγαθό και παρεχόταν εξ ολοκλήρου από τα κρατικά κανάλια. Ο Μάκρι έκρινε ασύμφορο το να συνεχιστεί το δαπανηρό αυτό πρόγραμμα και σαφής πρόθεσή του ήταν η λύση να προέρχεται από τον ιδιωτικό τομέα, του οποίου ούτως ή άλλως ήταν θιασώτης, ως επιχειρηματίας και ο ίδιος. Εχοντας λοιπόν και τις ευλογίες του προέδρου της χώρας, ο Τινέλι έφερε στην ομοσπονδία και στις ομάδες την πρόταση για μια νέα λίγκα που θα χρηματοδοτείται από ιδιωτικές εταιρείες και κυρίως από δύο ιδιωτικά συνδρομητικά κανάλια, με αντάλλαγμα την αποκλειστική μετάδοση των αγώνων.
Πρώτος υποστηρικτής του, ο Ντ’ Ονόφριο της Ρίβερ, που ήθελε αλλαγή σκηνικού βλέποντας τον Σεγούρα να έχει μπλέξει στα πλοκάμια του τότε προέδρου της Μπόκα, Ανχελίσι. Ο ισχυρός άνδρας της Ρίβερ είχε μεγάλη επιρροή στο ποδοσφαιρικό γίγνεσθαι της χώρας και ήδη είχε ξεκινήσει να αμφισβητεί την ηγεσία της ομοσπονδίας, όσο ήταν ο πρόεδρος ο Σεγούρα, ασκώντας κριτική για τους χειρισμούς της σε όλα τα θέματα, από το πρόγραμμα των αγώνων και τη διαιτησία, μέχρι και τον τρόπο λειτουργίας των εθνικών ομάδων. Ετσι, προετοίμασε άριστα το έδαφος ώστε ο Τινέλι να καταφέρει να προωθήσει το νέο πρότζεκτ, έχοντας φυσικά και τη σιωπηρή έγκριση των άλλων τριών μεγάλων (Μπόκα, Ιντεπεντιέντε, Ράσινγκ).
Και εγένετο Σουπερλίγκα
Στο κρίσιμο συμβούλιο της ομοσπονδίας, έχοντας οι σύλλογοι δει την κάνουλα με το κρατικό χρήμα να στερεύει και να μην υπάρχει άλλη βιώσιμη λύση, έπεσαν αμέσως στην αγκαλιά της πολλά υποσχόμενης Σουπερλίγκα. Πρώτος πρόεδρος ανακηρύχθηκε ο τεχνοκράτης Μαριάνο Ελισόντο, ωστόσο ήταν σαφές ότι η νέα διοργανώτρια βρισκόταν υπό την επιρροή των Σαν Λορέντζο και Ρίβερ. Από την άλλη, οι άλλες τρεις εκ των πέντε μεγάλων διατήρησαν υπό τον διακριτικό έλεγχό τους την ομοσπονδία με τον Κλαούντιο «Τσίκι» Τάπια, άνθρωπο του Ανχελίσι, να έχει ήδη αναλάβει την προεδρία από το Μάρτιο, επίσης υπό την σιωπηρή έγκριση των Τινέλι και Ντ’ Ονόφριο. Κοινώς όλοι ευχαριστημένοι, με τους υπόλοιπους επίσης να μη μένουν παραπονεμένοι, αφού όλοι πήραν ένα πόστο, είτε στη μια είτε στην άλλη πλευρά.
Η Σουπερλίγκα ξεκίνησε τη σεζόν 2017/18, με την κατηγορία να μην υφίσταται την παραμικρή ουσιαστική μεταβολή σε σχέση με τη σεζόν 2016/17. Εξαιρέσεις η μείωση των ομάδων από 30 σε 28, που ήταν προαποφασισμένη και πριν από τη δημιουργία της νέας λίγκας, και το γεγονός ότι πλέον οι μεταδόσεις των αγώνων γίνονταν από τις δύο συνδρομητικές πλατφόρμες. Από κει και πέρα άλλαξαν ελάχιστα, η διαιτησία συνέχισε να ελέγχεται από την ομοσπονδία, τα έσοδα δεν αυξήθηκαν στο βαθμό που υποσχόταν το πρότζεκτ και η στάση του κόσμου απέναντι στο… νέο προϊόν δεν ήταν τόσο ενθουσιώδης όσο θα ήθελαν οι σύλλογοι.
Ο πρώτος που συνειδητοποίησε ότι η Σουπερλίγκα κάθε άλλο παρά κήπος της Εδέμ ήταν και πήρε τις αποστάσεις του, ήταν ο Ντ’ Ονόφριο. Σταδιακά και ο Τινέλι κατάλαβε πού πήγαινε το πράγμα και όχι απλά απείχε από τις διεργασίες της, αλλά αποστασιοποιήθηκε και από τη Σαν Λορέντζο, συνεχίζοντας να τη χρηματοδοτεί και να στηρίζει τον πρόεδρο Λάμενς. Με λίγα λόγια, οι δύο που εισηγήθηκαν το νέο εγχείρημα, ήταν και οι πρώτοι που το εγκατέλειψαν…
Το Κόπα ντε λα Σουπερλίγκα
Οι σύλλογοι της Πριμέρα ωστόσο, από κοινού με την ομοσπονδία, που δεν είχε κάποια εναλλακτική λύση να δώσει, δεν μπορούσαν να παρατήσουν την προσπάθεια. Ετσι, έκαναν κάποιες κινήσεις να κρατήσουν τη Σουπερλίγκα ζωντανή.
Η κυριότερη ήταν το Κόπα ντε λα Σουπερλίγκα, το Λιγκ Καπ της Αργεντινής, που ήρθε το 2019 για να δώσει μια μικρή παράταση στη σεζόν 2018/19, η οποία ολοκληρώθηκε αρχές Απριλίου, λόγω της μείωσης των ομάδων σε 26. Το αποτέλεσμα ωστόσο ήταν αποκαρδιωτικό, ο κόσμος δεν εκτίμησε όσο θα ήθελαν το συγκεκριμένο θεσμό ενώ ακόμα και κάποιες ομάδες που συμμετείχαν το αντιμετώπισαν με μεγάλη αδιαφορία. Αποτέλεσμα, το τρόπαιο να το κατακτήσει η Τίγκρε που ήταν μια άκρως μαχητική ομάδα, η οποία όμως νωρίτερα είχε υποβιβαστεί στη Β’ Αργεντινής…
Ασχέτως αποτυχίας, το Κόπα ντε λα Σουπερλίγκα αναγκαστικά ήταν προγραμματισμένο να λειτουργήσει ως σανίδα σωτηρίας και της επόμενης σεζόν, της τρέχουσας, κατά την οποία ήταν γνωστό ότι οι ομάδες θα μειώνονταν σε 24. Ωστόσο με πλήρη μεταμόρφωσό του, από κάτι σαν λιγκ καπ, σε κάτι σαν πρωτάθλημα, η οποία έγινε φυσικά μόνο και μόνο για να μπορέσει να συμπληρωθεί και φέτος το καλεντάρι. Μέχρι εκεί όμως. Ακόμα κι αν συνέχιζε να υπάρχει Σουπερλίγκα και του χρόνου, με την προβλεπόμενη μείωση των ομάδων από 24 σε 22, το πιθανότερο είναι η συγκεκριμένη διοργάνωση να έκλεινε εδώ τον κύκλο της μια και πλέον, μετά από μια εξαετία, θα υπήρχε ο χρόνος για ένα μεγάλο πρωτάθλημα δύο γύρων. Αυτό τουλάχιστον επιθυμούν ακόμα και τώρα οι περισσότερες ομάδες, την επιστροφή δηλαδή στο παραδοσιακό σύστημα διεξαγωγής, με Απερτούρα και Κλαουσούρα.
Η επιστροφή Τινέλι
Το σαφές ήταν ότι η Σουπερλίγκα δεν απέδιδε αυτά που όλοι περίμεναν και η αμφισβήτηση άρχισε από την αρχή της τρέχουσας σεζόν. Ο Ελισόντο όμως δεν ήταν πολιτικός, ήταν ένας τεχνοκράτης που ήξερε μόνο από νούμερα και όχι από διαχείριση κρίσεων. Κατά συνέπεια για εκείνον ο μόνος δρόμος ήταν η παραδοχή αποτυχίας και η παραίτηση, κάτι που ήρθε πριν από περίπου ένα μήνα. Στο μεταξύ, ο Τινέλι είχε κάνει δυναμική επάνοδο στα της Σαν Λορέντζο κερδίζοντας το Δεκέμβριο τις εκλογές της προεδρίας του συλλόγου και βλέποντας το δημιούργημα του να οδεύει στην πλήρη διάλυση, επέστρεψε για να σώσει ό,τι μπορεί.
Ο Ελισόντο όμως δεν ήταν κανένας αφελής, έφυγε πολύ απλά επειδή έβλεπε το… καράβι να μπατάρει επικίνδυνα. Τα δύο συνδρομητικά κανάλια συνειδητοποίησαν ότι υπερεκτίμησαν το προϊόν της Σουπερλίγκα και ζήτησαν επαναδιαπραγμάτευση. Η λίγκα δεν είχε άλλη επιλογή γνωρίζοντας ότι σε περίπτωση οριστικής ρήξης η χαμένη θα ήταν εκείνη, κατά συνέπεια μπήκε στις διαπραγματεύσεις. Ωστόσο με τα νέα νούμερα που προέκυψαν από τις αναπροσαρμοσμένες προσφορές των δύο καναλιών, το νέο πρωτάθλημα δεν θα έβγαινε.
Στις αρχές του Μάρτη και λίγο πριν ξεσπάσει η πανδημία του κορονοϊού, η Σουπερλίγκα, οι ομάδες και η ομοσπονδία συμφώνησαν ομόφωνα την επιστροφή της Πριμέρα στην AFA, η οποία ανέλαβε και το κύριο βάρος της εξεύρεσης ενός βιώσιμου σχεδίου διεξαγωγής. Το τάιμινγκ βέβαια δεν είναι καθόλου τυχαίο, έρχεται λίγους μήνες μετά από τη συντριπτική ήττα του φιλελεύθερου Μάκρι στις προεδρικές εκλογές και την ανάληψη της εξουσίας από τον περονιστή–κιρσενεριστή Αλμπέρτο Φερνάντες, ενός ανθρώπου που φέρεται να βρίσκεται στη σφαίρα επιρροής της άλλοτε προέδρου Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρσνερ.
Πώς σκέφτεται ο νέος πρόεδρος; Για να το αντιληφθεί κανείς αρκεί μόνο να διαβάσει την τελευταία του δήλωση πριν το «στοπ» στις ποδοσφαιρικές δραστηριότητες λόγω κορονοϊού. «Το να συνεχιστεί να παίζεται ποδόσφαιρο κεκλεισμένων των θυρών θα είναι ό,τι καλύτερο, αρκεί τα παιχνίδια να μεταδίδονται από ελεύθερα κανάλια», ανέφερε χωρίς τον παραμικρό δισταγμό για τις πιθανές αντιδράσεις. Μετά απ’ αυτό δεν θέλει και πολύ μυαλό να φανταστεί κάποιος, πού θα απευθυνθεί η ομοσπονδία για να βρει πόρους. Στην Πολιτεία, για ένα αντίστοιχο Futbol para todos σαν εκείνο της Κριστίνα… Το πρώτο βήμα άλλωστε το έχει ήδη προαναγγείλει ο «Τσίκι» Τάπια, ανακοινώνοντας στις αρχές Μαρτίου πως το πρωτάθλημα 2020/21 θα μεταδίδεται από ελεύθερα κανάλια.
Κι ο… φίλος του τον πρόδωσε
Ο Τινέλι πάντως δεν τα παρατάει, θα συνεχίσει στην προεδρία, όμως η νέα λίγκα θα λειτουργεί υπό την αιγίδα άρα και υπό τον έλεγχο της ομοσπονδίας. Επιπλέον φαίνεται να είναι εντελώς αποδυναμωμένος στο χώρο του ποδοσφαίρου, μετά την αποτυχία της Σουπερλίγκα, κι αυτό φάνηκε ακόμα πιο ξεκάθαρα με όσα έλαβαν χώρο πριν λίγο καιρό σε σχέση με τη διακοπή ή μη του ποδοσφαίρου, λόγω της πανδημίας του κορονοϊού.
Ο νέος ισχυρός άνδρας της λίγκας ήταν κάθετα υπέρ της συνέχισης του προγράμματος και της κανονικής έναρξης του Κόπα ντε λα Σουπερλίγκα, ασχέτως αν ο κορονοϊός είχε ήδη χτυπήσει την πόρτα της χώρας. Κι αυτό διότι γνώριζε πως αν τυχόν δεν ξεκινούσε η διοργάνωση, τότε οι πιθανότητες να μη γίνει ποτέ και να προκύψει μεγάλη οικονομική χασούρα για τη Σουπερλίγκα και τις ομάδες θα αυξάνονταν ραγδαία. Ετσι, αποφάσισε σέντρα παρά τις αντιδράσεις παικτών και προπονητών.
Σχεδόν όλοι, με ή χωρίς προθυμία, υπάκουσαν. Μοναδική εξαίρεση αποτέλεσε ποιος άλλος, ο άλλοτε συνοδοιπόρος του Τινέλι στα χρόνια της δημιουργίας της Σουπερλίγκα, ο Ντ’ Ονόφριο. Η Ρίβερ με ανακοίνωσή της γνωστοποίησε ότι αναστέλλει τις εργασίες της ως σύλλογος και σφράγισε τις εγκαταστάσεις της, τονίζοντας ότι αξιολογεί τις ανθρώπινες ζωές πολύ περισσότερο από τα οικονομικά συμφέροντα. Η διοργανώτρια απάντησε με απειλές για βαθμολογικές κυρώσεις, όμως το αυτί των «μιγιονάριος» δεν ίδρωσε και το παιχνίδι κόντρα στην Ατλ. Τουκουμάν εντός,δεν έγινε ποτέ, με την αντίπαλο και τον διαιτητή του αγώνα, Ντελφίνο, να μένουν έξω απ’ το «Μονουμεντάλ» και να συντάσσουν το φύλλο αγώνα στο… πάρκινγκ.
Αυτή η επιλογή της Ρίβερ ωστόσο, πέρα από όλα τα άλλα, φάνηκε να είχε και πολιτική διάσταση καθώς θεωρήθηκε ως ξεκάθαρο μήνυμα αμφισβήτησης του Ντ’ Ονόφριο στον Τινέλι και την ισχύ του ως αφεντικό της παλιάς αλλά και της νέας λίγκας. Και το σημαντικότερο, το έστειλε παρά τις οικονομικές και βαθμολογικές κυρώσεις που αναμένεται να υποστεί η ομάδα του για τη συγκεκριμένη επιλογή της.
Κορονοϊός: Οι πρώτες σοβαρές συνέπειες
Μετά βέβαια από τις συντεταγμένες αντιδράσεις των παικτών, το Κόπα ντε λα Σουπερλίγκα διακόπηκε πριν καλά καλά αρχίσει και είναι εντελώς άγνωστο αν θα μπορέσει να συνεχιστεί. Αυτό θα εξαρτηθεί αποκλειστικά από την εξέλιξη της πανδημίας του κορονοϊού, η οποία τώρα που στην Αργεντινή έρχεται ο χειμώνας αναμένεται να βρει ακόμα πιο ευνοϊκές συνθήκες για να εξαπλωθεί. Συνεπώς, Τινέλι και σύλλογοι στρέφουν το βλέμμα στις προσπάθειες των γιατρών ελπίζοντας σε ένα φάρμακο που θα επιτρέψει την επιστροφή στους κανονικούς ρυθμούς της ζωής. Διαφορετικά, οι οικονομικές τους ζημιές θα είναι πολύ μεγάλες, θεόρατες για τα δεδομένα τους.
Ηδη τα δύο κανάλια που έχουν τα τηλεοπτικά δικαιώματα επέστρεψαν τις συνδρομές στους πελάτες τους, με αναμενόμενη συνέπεια να έχουν καθυστερήσει τη δόση του μήνα Μαρτίου προς τις ομάδες. Μολονότι διαβεβαιώνουν ότι θα είναι τυπικά στις υποχρεώσεις τους, οι σύλλογοι από την πλευρά τους δεν μπορούν να βασιστούν σε αυτές τις δεσμεύσεις καθότι δεν ξέρουν καν αν θα διεξαχθεί κανονικά το Κόπα ντε λα Σουπερλίγκα. Αποτέλεσμα να αναγκάζονται να κάνουν όσες περικοπές μπορούν, ζητώντας φυσικά και την κατανόηση των παικτών. Εκείνοι πάλι, διά του συνδικαλιστικού τους οργάνου, διαμήνυσαν ότι δεν θα δεχθούν μείωση στα προσυμφωνημένα χρήματά τους και το αδιέξοδο πλησιάζει όλο και περισσότερο.
Και τώρα τι;
Τα σενάρια της επόμενης μέρας είναι πολλά και ευφάνταστα και πραγματικά δεν έχει κανένα νόημα να τα αναφέρω. Ούτως ή άλλως οι Αργεντινοί από σενάρια, άλλο τίποτα… Το τι πραγματικά θα συμβεί δεν το ξέρει κανείς και δεν θα το ξέρει μέχρι να τελειώσει όλο αυτό με τον κορονοϊό.
Το βέβαιο είναι ότι είτε διεξαχθεί το Κόπα ντε λα Σουπερλίγκα, είτε όχι, η Σουπερλίγκα ως διοργανώτρια έχει τελειώσει. Η Πριμέρα επιστρέφει κάτω από τις… ζεστές φτερούγες της ομοσπονδίας και πλέον, όπως και όλοι οι υπόλοιποι κλάδοι της χώρας, βρίσκεται στο έλεος της Πολιτείας.
Να καταστραφεί μια φορά πάντως, αποκλείεται. Ο πρόεδρος Φερνάντες δεν θα πει όχι στο να προσφέρει δωρεάν μπάλα στο λαό της χώρας του, ενώ και οι Αργεντινοί, που δεν ζουν χωρίς το ποδόσφαιρο, δεν πρόκειται να εναντιωθούν σε ένα νέο Futbol para todos, που θα λειτουργήσει ως οικονομικό σωσίβιο του προέδρου. Ακόμα κι αν αυτά τα χρήματα προκύψουν από το δικό τους υστέρημα!
