Βιβλία για στοίχημα λοιπόν. Λογικό. Γράψαμε για ταινίες τζόγου, γράψαμε και για θέατρο, ο Θοδωρής Χαρόπουλος ολοκλήρωσε το… τρίξι της εικόνας με το -επικό!- αφιέρωμα στις τηλεοπτικές σειρές, ε, ας κάνουμε και ένα μπλογκ για τα βιβλία. Σκεφτείτε το κι έτσι. Αν ήμαστε αθλητές, σε αυτό τον καιρό της καραντίνας, θα κάναμε γυμναστική στο μπαλκόνι ή στο σαλόνι μας, ώστε να διατηρηθούμε σε όσο το δυνατόν καλύτερη κατάσταση για όταν επαναρχίσουν οι αθλητικές διοργανώσεις. Ε, τώρα που δεν είμαστε αθλητές αλλά στοιχηματζήδες, ας κρατηθούμε σε φόρμα διαβάζοντας βιβλία για στοίχημα. Ξεκινώντας από τα xGoals και καταλήγοντας στην Πλάνη του Τυχαίου και στον Μαύρο Κύκνο του Νασίμ Ταλέμπ.
Βιβλία για στοίχημα: Η φιλοσοφία των xGoals
Φαντάζομαι πως πλέον είναι ξεκάθαρο σε όλους μας. Όταν μιλάμε για στοίχημα εν έτει 2020, σε μεγάλο βαθμό μιλάμε για τα xGoals. Eίτε το θέλουμε είτε όχι, τα xGoals έχουν μπει στη ζωή μας εδώ και καιρό και κυριαρχούν στην κουβέντα της διεθνούς στοιχηματικής κοινότητας.
Έτσι, με ένα απλό search στο Ίντερνετ, μπορεί κανείς να βρει πολλά και πολύ ενδιαφέροντα πράγματα για τα xGoals. Είτε από αφιερώματα μεγάλων αθλητικών portals είτε από εξειδικευμένα στοιχηματικά σάιτ είτε, ακόμη περισσότερο, από μεμονωμένους λογαριασμούς ή γκρουπ στα σόσιαλ μίντια.
Αντίθετα, αν θελήσει κανείς να ψάξει βιβλία για τα xGoals, δεν πρόκειται να συναντήσει πολλές επιλογές. Ειδικά μάλιστα αν ενδιαφέρεται για τα xGoals και το στοίχημα και όχι απλά για τα xGoals και το ποδόσφαιρο. Εν μέρει λογικό βέβαια. Πρώτα από όλα, γιατί τα xGoals είναι μια διαδικασία εν εξελίξει, και τα βιβλία, το οτιδήποτε τυπώνεται σε χαρτί (ακόμη και σε ψηφιακό χαρτί), έχουν τον αυτοπεριορισμό του χρόνου και της στατικότητας.
Και για ένα δεύτερο λόγο όμως. Στο στοίχημα η «γνώση» φτάνει ετεροχρονισμένα στο ευρύ κοινό, με διαφορά φάσης. Όποιος έχει βρει κάτι που του δίνει όντως πραγματικό πλεονέκτημα απέναντι στην αγορά, προφανώς και δεν το δημοσιοποιεί. Ή, στην καλύτερη περίπτωση, δημοσιοποιεί μόνο ένα μέρος του, την κορυφή του παγόβουνου. Γιατί από τη στιγμή που θα το δημοσιοποιήσει, και θα γίνει κτήμα των πολλών, θα ενσωματωθεί στα δεδομένα της αγοράς και αυτόματα θα χάσει την ιδιότητα του πλεονεκτήματος.
Η καλύτερη -και πιο ολοκληρωμένη- προσπάθεια από όσες έχουν υποπέσει στην αντίληψή μου είναι το βιβλίο του Τζέιμς Τίπετ «The Expected Goals Philosophy: A Game-Changing Way of Analysing Football». To βιβλίο του Τίπετ είναι φρέσκο, κυκλοφόρησε μόλις το Νοέμβριο που μας πέρασε και μπορεί κανείς να το αγοράσει (και) σε ψηφιακή μορφή από την Amazon. Καλογραμμένο και με πολλά παραδείγματα από τη σύγχρονη ποδοσφαιρική πραγματικότητα, διαβάζεται πραγματικά πολύ εύκολα ακόμη και από κάποιον με ελάχιστες μαθηματικές γνώσεις. Όπως εξάλλου λέει ο ίδιος ο συγγραφέας στην εισαγωγή του, «το μόνο που χρειάζεται είναι να είσαι ανοιχτόμυαλος και να έχεις μαθηματικές γνώσεις γυμνασίου».
Στοιχηματικά βιβλία
Μην περιμένετε βέβαια, διαβάζοντας το βιβλίο, να ανακαλύψετε το χρυσό δισκοπότηρο των xGoals και του στοιχήματος. Το είπαμε ήδη. Η στοιχηματική γνώση δημοσιοποιείται μόνο κατόπιν εορτής. Αλλά ακόμη κι έτσι το The Expected Goals Philosophy προσφέρει μια πολύ κατανοητή, και στο μέτρο του δυνατού αρκετά λεπτομερή, προσέγγιση της φιλοσοφίας και της ιστορίας των xGoals.
Ο Τίπετ έχει το πλεονέκτημα ότι δούλευε στη SmartOdds, την εταιρία που ουσιαστικά έφερε την επανάσταση των xGoals τόσο στο στοίχημα όσο και στο scouting των ομάδων. Έτσι, έχει εκ των έσω γνώση για το πώς εξελίχθηκε η στοιχηματική αγορά τα τελευταία χρόνια και πιάνει την ιστορία από την αρχή, βήμα βήμα. Από την πρώτη πρώτη προσπάθεια να «μετρηθεί» ένας ποδοσφαιρικός αγώνας, από κάποιο φίλαθλο της Σουίντον ονόματι Τσαρλς Ριπ στη δεκαετία του 1950, μέχρι την ίδρυση της Opta το 1996, την εμφάνιση στη συνέχεια του Total Shots Ratio (TSR) και, τέλος, τη σύλληψη της ιδέας των xGoals το 2012.
Παρεμπιπτόντως, οι παλιοί και φανατικοί αναγνώστες της εφημερίδας πιθανόν να τη θυμούνται τη SmartOdds («Μαθήματα αγγλικών», Παρασκευή 17/10/2014). Μια εταιρία που συλλέγει/αναλύει data και εν συνεχεία την πουλά σε επαγγελματίες στοιχηματοπαίκτες. Και η οποία, ω τι έκπληξη!, ανήκει στον Μάθιου Μπένχαμ, τον ιδιοκτήτη της γνωστής και μη εξαιρετέας Μπρέντφορντ, της ομάδας που άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε το στοίχημα στις Αγγλιδούλες.
Εννοείται βέβαια ότι το βιβλίο του Τίπετ είναι στα αγγλικά. Αλλά όταν μιλάμε για βιβλία για τα xGoals, ή γενικότερα βιβλία για στοίχημα, αναγκαστικά μιλάμε για την αγγλική γλώσσα. Το συγκεκριμένο πάντως είναι σε σχετικά απλά αγγλικά, νομίζω ότι διαβάζεται άνετα από οποιονδήποτε μπορεί να διαβάζει ποδοσφαιρικές/στοιχηματικές ειδήσεις στο BBC ή στο SkySports.
Παρεμπιπτόντως, στα ελληνικά το μόνο στοιχηματικό βιβλίο παραμένει, αν δεν κάνω κάποιο σοβαρό λάθος, το «Στοίχημα: Οι 100 δρόμοι για την επιτυχία» του Αργύρη Παγαρτάνη, που κυκλοφόρησε το καλοκαίρι του 2013. Είναι σαφές ότι του άξιζε ένας καλύτερος τίτλος, αλλά ποτέ μην κρίνετε ένα βιβλίο από τον τίτλο του, ο οποίος συνήθως δεν είναι καν απόφαση του ίδιου του συγγραφέα. Το «Στοίχημα» του Αργύρη είναι πραγματικά αξιοζήλευτη προσπάθεια και, αν δεν το έχετε ήδη διαβάσει, αξίζει τον κόπο να το ψάξετε. Είτε είστε νέοι στο χώρο του στοιχήματος είτε παλιοί και μπαρουτοκαπνισμένοι.
Βιβλία για στοίχημα: Ο Μαύρος Κύκνος του Ταλέμπ
Ο Νασίμ Ταλέμπ είναι ένας Λιβανέζος με αμερικάνικη υπηκοότητα. Του αρέσει το twitter και τον συνοδεύουν διάφοροι τίτλοι: οικονομολόγος, φιλόσοφος, δοκιμιογράφος, καθηγητής πανεπιστημίου, trader, αναλυτής ρίσκου και πάει λέγοντας. Ένας «εμπειρικός σκεπτικιστής», όπως δυλεκτικά περιγράφει ο ίδιος τον εαυτό του, ένας «επαγγελματίας στοχαστής» που παλεύει, μεταξύ άλλων, με το τυχαίο, την αβεβαιότητα, τη γνώση και τις πιθανότητες.
Το όνομα και η δουλειά του Ταλέμπ έχουν γίνει ευρέως γνωστά τα τελευταία 10-15 χρόνια, μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Κι όταν λέω ευρέως γνωστά, εννοώ και στη διεθνή στοιχηματική κοινότητα, όπου τα βιβλία του πυροδότησαν και πυροδοτούν αμέτρητες συζητήσεις, παρότι δεν αφορούν άμεσα το στοίχημα. Αλλά ακόμη και να μην τον είχατε ακούσει μέχρι τώρα, ίσως κάπου να τον έχετε πετύχει αυτές τις τελευταίες εβδομάδες του κορονοϊού, καθώς η συσχέτιση ανάμεσα στην πανδημία και στη σκέψη του Ταλέμπ γίνεται πολύ εύκολα και άμεσα.
Στα ελληνικά έχουν κυκλοφορήσει τρία βιβλία του. Το «Στην πλάνη του τυχαίου: Ο κρυφός ρόλος της τύχης στη ζωή και τις αγορές» από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος («Fooled by Randomness: The Hidden Role of Chance in Life and in the Markets» ο τίτλος του πρωτότυπου, πρώτη έκδοση το 2001), «Ο Μαύρος Κύκνος: Ο αντίκτυπος του εξαιρετικά απρόβλεπτου» από τις εκδόσεις Φερενίκη («The Black Swan: The Impact of the Highly Improbable», 2007) και τέλος, πάλι από τις εκδόσεις Φερενίκη, «Η κλίνη του Προκρούστη: Φιλοσοφικοί και πρακτικοί αφορισμοί» («The Bed of Procrustes: Philosophical and Practical Aphorisms», 2010).
Το τελευταίο, την Κλίνη του Προκρούστη, δεν το έχω διαβάσει. Και δεν νομίζω να το διαβάσω στο εγγύς μέλλον. Μη με παίρνετε όμως σε αυτή την περίπτωση και πολύ τοις μετρητοίς. Είναι ένα προσωπικό κόλλημα, δεν είμαι πολύ φίλος των αφορισμών. Και όχι μόνο στα βιβλία, γενικότερα αυτό που με γοητεύει είναι η όλη διαδικασία του μυαλού μας, από την αρχή ως το τέλος, και τα συμπεράσματα απλώς έπονται. Αλλά εσείς, φυσικά, δεν είστε εγώ και πιθανότατα αντιλαμβάνεστε τα πράγματα διαφορετικά.
Τα άλλα δύο βιβλία του Ταλέμπ που έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά, τον Μαύρο Κύκνο και την Πλάνη του Τυχαίου, τα έχω διαβάσει. Τα έχω ρουφήξει για την ακρίβεια, και τώρα που μιλάμε, κλεισμένος κι εγώ μέσα στο σπίτι μου, ξαναδιαβάζω τον Κύκνο. Δεν είναι εύκολα βιβλία, θέλουν διάβασμα πραγματικό, με μολυβάκι για να υπογραμμίζεις και να κρατάς σημειώσεις στα περιθώρια των σελίδων. Και ίσως για κάποιους να μην είναι εύκολη ούτε καν η απόφαση να τα ξεκινήσουν: Η Πλάνη του Τυχαίου είναι 484 σελίδες και Ο Μαύρος Κύκνος 651, και μάλιστα σε διαστάσεις 24Χ17 (δηλαδή… μεγάλες, οι συνήθεις διαστάσεις ενός κλασικού βιβλίου είναι 20Χ14).
Αλλά μην τα φοβηθείτε. Ο Ταλέμπ, πάνω και πέρα από όλες τις ιδιότητές του, είναι ένας πολύ ευφυής άνθρωπος. Ο λόγος του είναι εξαιρετικός, διαυγής και καθόλου κουραστικός. Και κυρίως απόλυτα ισορροπημένος, ώστε ούτε να πέφτει στη λούμπα του (υπερ)εκλαϊκευμένου ούτε όμως να χάνει τον αναγνώστη του από την (υπερ)εξειδίκευση.
Τα βιβλία του Ταλέμπ, το είπα ήδη, δεν είναι βέβαια ακριβώς αυτό που λέμε βιβλία για στοίχημα. Και το ξαναλέω, δεν είναι εύκολα, δεν είναι βιβλία για την παραλία. Αλλά είναι μικροί θησαυροί για κάθε στοιχηματικό μυαλό και σας τα προτείνω ανεπιφύλακτα. Δεν μπορώ να το πω πιο απλά και πιο καθαρά, στο τέλος της ανάγνωσης κάτι θα έχει αλλάξει στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζετε τόσο το στοίχημα όσο και τον ίδιο τον εαυτό σας ως στοιχηματζή. Και παρεμπιπτόντως, τώρα που ο Μαύρος Κύκνος είναι εδώ, και στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεστε αυτές τις μέρες του κορονοϊού και της πανδημίας…
